Nieuws

Joodse werkkampen krijgen monument

EDE - De Joodse werkkampen die in de Tweede Wereldoorlog in Gelderland waren, moeten worden herinnerd met een monument.
Verschillende werkgroepen zijn daar in samenwerking met Herinneringscentrum Kamp Westerbork mee bezig. In Gelderland zijn 10 Joodse werkkampen geweest. Ede, Arnhem, Nunspeet, Putten, Ederveen, Ochten, Ellecom, Ruurlo, Zelhem en Lievelde zijn werkkampen geweest. Slechts weinig mensen weten dat, omdat er niets meer van te zien is.
Herinneringscentrum Kamp Westerbork heeft een monument ontworpen dat bij de vergeten Joodse werkkampen kan worden geplaatst. In samenwerking met lokale verenigingen wordt gekeken of er een monument geplaatst kan worden. Naast het monument is er ook een lespakket ontwikkeld voor basisscholieren.

Werkkampen

Begin januari 1942 moeten honderden joodse mannen huis en haard verlaten om ver weg te gaan werken in speciale kampen. Ze komen terecht in meer dan veertig werkverruimingskampen in vooral Noord- en Oost-Nederland. Deze kampen blijken uiteindelijk een voorportaal van deportatie naar kamp Westerbork en de vernietigingskampen in het Oosten. De joodse werkkampen vormen een vrijwel onbekend stuk geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.

Ede

In Ede zijn twee Joodse werkkampen geweest. In kasteel Bruynhorst in Ederveen en ter hoogte van de Dwarsweg stond barakken van kamp It Schut. In de zomer van 1942 kwam de eerste groep Joodse dwangarbeiders naar het kamp. Een onbekende joodse man schreef op 26-8-1942: 'Morgen vertrek ik naar Ede en met mij verschillende anderen. Ook de Duitse jongen, die wij in huis hadden.' Op 3 oktober 1942 werden de dwangarbeiders naar kamp Westerbork gestuurd. 'Ik werd zaterdagmorgen 3 Oct. met alle kampbewoners in Ede door de groene politie weggehaald en na het eten heen vervoerd. We kwamen daar ongeveer 12 uur en hebben daar tot de volgende dag 10 uur op een bewaarplaats gelegerd, ook des nachts op de stenen vloer in de buitenlucht. Des zondagsmorgens zijn we doorgebracht naar kamp Westerbork.'
Na de oorlog werden, in verband met de woningnood, in de barakken gezinnen ondergebracht. De barakken werden tussen 1959 en 1962 afgebroken.

Nunspeet

In 1940 werd in Nunspeet aan de Hullerweg barakken gewoond. In eerste instantie werden die gebruikt door werklozen uit Amsterdam en Rotterdam die op de Veluwe aan het werk waren. In de periode augustus 1942 - oktober 1942 werden er joden geplaatst. In de barakken konden maximaal 120 mensen gehuisvest worden. De werkgroep in Nunspeet wil volgend jaar een monument plaatsen. 'Eigenlijk zijn we te laat. Er is heel weinig bekend over het kamp, want mensen zijn allemaal overleden.'
Over deze werkkampen is weinig documentatie en informatie. Heeft u iets? Laat het weten aan verslaggever Jacques Verhagen.