Kernenergie, is dat het alternatief voor de toekomst?

Zijn SGP-collega Erik Doornwaard uit buurgemeente Oldebroek oppert het als alternatief dat onderzocht zou moeten worden en verschillende fracties van de VVD in de Foodvalley, zoals de regio rond Ede en Barneveld heet, willen dat het in de toekomstplannen over duurzame energie wordt meegenomen.

"We willen niet van tevoren energiebronnen uitsluiten", reageert Sjoerd Bakker namens de VVD uit Ede. "Ik zeg niet dat we niet naar zon en windenergie moeten kijken, maar sluit het alternatief niet uit."

Kernenergie is niet onomstreden. Het proces zorgt niet voor CO2-uitstoot zoals bij gas- en kolencentrales, wat een voordeel is, maar het afval dat het oplevert kan tot honderdduizenden jaren gevaarlijk radioactief blijven. In Gelderland was tot 1997 een centrale in bedrijf.

Het is die gesloten centrale in Dodewaard waar professor Jan Leen Kloosterman van de TU Delft haast met tederheid over spreekt. "Dodewaard is om economische redenen gesloten, daar ken ik de ins en outs niet van. Maar het was een leuke reactor, jammer dat die gesloten is", vertelt hij.

Kloosterman wijdt zijn onderzoek al jarenlang aan veilige kernreactoren die geen langlevend, schadelijk kernafval produceren. "Er zat een bijzonder noodkoelsysteem in die centrale die erg veilig was. Het heeft model gestaan voor latere moderne exemplaren." Inmiddels liggen overal plannen in de provincie om de CO2-uitstoot fors terug te brengen.

Zie ook: Hoe duurzaamheidsplannen Gelderland de komende jaren veranderen

In die plannen wordt gezocht naar mogelijkheden om aan de doelstelling te voldoen om in 2030 en 2050 de doelen in het klimaatakkoord te halen en de uitstoot van CO2 fors te verminderen. Volgens de professor is kernenergie goed inzetbaar bij die overgang naar CO2 vrije energieopwekking. "Kernenergie kan een goede rol spelen in onze energiebehoefte."

"Je hebt grofweg twee scenario's voor de lange termijn. Of volop inzetten op zon- en windenergie, waarbij je zorgt voor overcapaciteit en goede opslag. Of minder zon- en windenergie en dat aanvullen met flexibele centrales zoals kernenergie, gascentrales met CO2-afvang of biomassa. Kijk de uitdaging voor energieopwekking is groot dus wordt er makkelijker naar kernenergie gekeken."

"Duitsland heeft kernenergie afgeschakeld en bruinkoolcentrales opgestart naast de zonne- en windenergie. Daar is de CO2-uitstoot nauwelijks verbeterd. Je ziet in Frankrijk dat 75 procent van de elektriciteit bestaat uit kernenergie, die capaciteit willen ze behouden. Tegelijkertijd praten diverse landen als Finland, Engeland, Tsjechië, Slowakije en Polen over uitbreiding."

Over de haalbaarheid van een kerncentrale is de professor helder: "Lichtwatercentrales zoals in Borsele gaan over het algemeen zestig tot tachtig jaren mee. Ik zeg tegen mijn studenten altijd als vuistregel drie keer acht; Het kost je acht miljard, je hebt acht jaar nodig om het te bouwen. En daarna heb je zo'n 80 jaar bedrijfsvoering." Het voorbeeld gaat dan wel over een centrale die twee tot drie keer zoveel capaciteit heeft als de centrale in Borsele.

Telkens is er de discussie over de gevaren en het afval. Vorig jaar werden in Gelderland jodiumpillen uitgedeeld vanwege centrales in Duitsland en België. Dat is gedaan om Nederlandse veiligheidsregels gelijk te trekken met die van Duitsland en België. Maar wat vaak gehoord wordt zijn de voorbeelden van ongelukken met centrales in Fukushima in Japan in 2011 en Tsjernobyl in 1986. Toch is volgens Kloosterman de huidige generatie veilig.

"Kijk die centrales zijn veilig en betrouwbaar, maar produceren wel langlevend afval. Dan hebben we het over een periode van meer dan honderdduizend jaar. Als je dat opslaat, kun je dat afval gebruiken voor de volgende generatie reactoren. Die kunnen dat langlevend afval verwerken en opbranden."

Volgens de professor levert dat uiteindelijk kortlevend afval op, oftewel een periode van 300 jaar en dat is volgens hem een periode die te overzien is.

Op verschillende bijeenkomsten en in discussies over duurzame energie wordt gesproken over kleine reactoren. Daarbij wordt gespeculeerd over toekomstige ontwikkelingen van kleine centrales die huizen- of woonwijken van stroom voorzien. Maar dat zijn dromen, volgens Kloosterman.

"Een kerncentrale in je kelder, dat gaat niet gebeuren, dat is een utopie. Al is het maar vanwege de inspectie die nodig is bij kernenergie, veel te duur. Die kleine reactoren, en dan heb je het over het vermogen van de helft van een centrale als Borsele of kleiner, kun je wel op industriegebieden plaatsen en zouden naast elektriciteit ook warmte kunnen leveren. Bovendien zijn ze interessant voor afgelegen gebieden, zoals eilanden waar geen energie is."

Er zijn verschillende onderzoeken naar de kosten van kernenergie. Onlangs bleek uit onderzoek in opdracht van VVD-minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat dat kernenergie niet meer kost dan zonne- en windenergie. In het onderzoek is gekeken naar de haalbaarheid in kosten en het kunnen bouwen van centrales voor 2040.

In Gelderland is het geluid overigens niet nieuw. In 2011 opperde de toen Gelderse PVV-voorvrouw Marjolein Faber om een kerncentrale in de Achterhoek neer te zetten.