Dit willen jullie weten over stikstof (en dit zijn de antwoorden)

Op de vraag wat Gelderlanders willen weten over stikstof kwamen veel verschillende reacties. Vragen over het buitenland, fijnstof en de Formule 1. Hieronder de vragen op veelgestelde vragen: 

In Duitsland zijn andere normen, daar ligt de drempel op 7 mol. In Nederland is die drempel er niet. Die was er wel en stond op 1 mol, maar door de uitspraak van de Raad van State is die drempel weg. Dat betekent dat voor activiteiten met een kleine uitstoot (minder dan één mol) geen vergunning hoeft te worden aangevraagd.

Streng en achterhaald beleid? Nee, zegt Martijn Schaap. Hij is stikstofdeskundige bij onderzoeksorganisatie TNO en hoogleraar aan de Universiteit van Berlijn. 'In Duitsland worden de regels ook aangescherpt.' De Natura 2000-gebieden staan volgens hem ook bij onze oosterburen onder druk. 'In Nederland staat het door de uitspraak op de politieke agenda, dat is een groot verschil met Duitsland.' Het is dus nog maar de vraag of die Duitse drempelwaarde in stand blijft. 

Wim de Vries van de Wageningen Universiteit is duidelijk. 'Wij exporteren vier keer zoveel naar het buitenland. Als er een muur rondom Nederland zou staan, zou het probleem nog veel erger zijn.' Volgens De Vries kunnen we dus niet zo heel veel zeggen over de 'import' van stikstof.' Andere landen moeten ook terug, daar niet van, maar wij veroorzaken meer.'

Dat vonden milieu-organisaties ook en ze vochten de voorbereidingen voor de Formule 1 aan. Maar de rechter ging daar niet in mee. Het circuit heeft de juiste vergunningen en volgens de rechtbank heeft de komst van de race geen effecten op het naastgelegen Natura 2000-gebied. Sterker nog: er wordt zelfs minder stikstof uitgestoten omdat er minder race-dagen zijn.

Dat is een goeie: vanwege de uitspraak van de Raad van State ligt een groot deel van Nederland plat en moet er wat gebeuren. Daarom ligt de focus nu op stikstof, maar ook fijnstof is ook een probleem. Fijnstof is een verzameling van allerlei in de lucht zwevende kleine deeltjes. Volgens het RIVM leven in Nederland enige duizenden mensen enkele dagen tot maanden korter door kortdurende blootstelling aan hoge concentraties. Het gaat vooral om ouderen en mensen met hart-, vaat- of longaandoeningen. 

In Nederland geldt een grenswaarde van 40 µg/m3. Die grenswaarde wordt zelden overschreden. Een gemiddelde van een etmaal wordt wel degelijk overschreden: dat komt vooral voor in gebieden met veehouderijen. In deze kaart zie je hoe vervuild de lucht in jouw gemeente in 2018 was:

Nee, dat is niet te zien, zegt De Vries. Dat geldt voor zowel ammoniak als stikstofoxiden. De effecten zijn wel te zien, zoals op de Veluwe. Heidevelden veranderen in bruine grasvlakten. En het Kootwijkerzand moet worden afgegraven om groeiend mos een halt toe te roepen.

Het belangrijkste doel van de snelheidsverlaging is niet om de natuur te helpen, maar vooral om ervoor te zorgen dat er weer gebouwd kan worden. Verkeer draagt voor 6,5 procent bij aan de stikstofdepositie, de bouw maar 0,6 procent. Een kleine reductie bij verkeer kan ervoor zorgen dat de bouw weer aan de slag kan. Dan is het niet nodig om ook 's nachts - waar er veel minder verkeer is - ook 100 kilometer per uur te rijden.  

De afgelopen jaren kwamen er per jaar zo'n 100.000 mensen bij. Vooral door immigratie. 'De mens op zich voegt weinig toe', zegt De Vries. Maar het consumptiegedrag heeft wel degelijk effect. 'Als al die mensen gaan vliegen, autorijden, dan wel.'