Kamerleden willen oplossing voor opgeheven sekte-meldpunt

De parlementariërs reageren daarmee op de reportage afgelopen zaterdag bij Omroep Gelderland waarin de politie in Oost-Nederland meldt bezig te zijn met onderzoek naar sektes waar vermoedelijk sprake is van kindermishandeling.

Volgens Sektesignaal telt ons land op dit moment naar schatting ruim tachtig sektes waarin sprake is van misstanden. VVD-Kamerlid Van Wijngaarden trekt met collega-parlementariërs Kuiken (PvdA), Van Toorenburg (CDA), Van Nispen (SP) samen op in de strijd tegen misstanden binnen sektarische groeperingen.

Het meldpunt Sektesignaal is eind 2012 speciaal in het leven geroepen voor klachten over misstanden in sektarische groeperingen. Opvallend detail: gemiddeld kwamen hier zo'n zestig tot tachtig meldingen per jaar binnen. Maar vorig jaar waren er dat er een recordaantal van 103. 

Ondanks die stijging besloot de overheid toch de subsidiekraan voor Sektesignaal per 1 januari 2020 dicht te draaien. 

Politieman Peter Withag van de politieregio Oost-Nederland (Gelderland en Overijssel) vindt dat bijzonder jammer. Hij is al jaren bezig met het onderzoeken van sektes. 'Ik kon bij Sektesignaal terecht voor veel informatie. De medewerkers van Sektesignaal konden mij meteen allerlei kenmerken vertellen van sektes, sekteleiders en misstanden. En ze konden mensen doorverwijzen.'

Dat signaleert ook auteur Frank Krake die ruim een jaar onderzoek deed naar sektes. 'De mensen van Sektesignaal bieden een luisterend oor zonder meteen te oordelen. En ze weten waar familie die zich zorgen maakt over een geliefde die mogelijk in een sekte zit of iemand die er juist uit wil terecht kan.'

In het laatst gehouden onderzoek naar misstanden binnen Nederlandse sektes (rapport 'Warme bad, koude douche', 2013 Bureau Beke uit Arnhem) wordt meer dan de helft van de gevonden groeperingen in verband gebracht met strafbare feiten. In 46 van de 84 religieuze groeperingen zouden zich dubieuze praktijken voordoen. Daarbij gaat het onder meer om seksueel misbruik van zowel kinderen als volwassenen. Veel van de sektes blijken overigens Oost-Nederland als uitvalsbasis te hebben.

Dat het sekte-meldpunt nu is opgeheven, komt volgens VVD-Kamerlid Jeroen van Wijngaarden op een uiterst ongelukkig moment. Immers, juist op het moment dat er sprake is van een record-aantal klachten, is het doek voor Sektesignaal gevallen.

Eerder al stelden de parlementariërs Van Wijngaarden, Kuiken, Van Toorenburg en Van Nispen Kamervragen aan minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) over het opheffen van het meldpunt. De bewindsman hield echter voet bij stuk. Wel heeft Sektesignaal - om te voorkomen dat de verzamelde informatie over sektes in ons land verloren zou gaan - intussen alle circa 150 dossiers overgedragen aan het ministerie.

Toekomstige meldingen moeten voortaan bij de politie, de huisarts of instanties als Veilig Thuis worden gedaan. Een aanpak waarbij Van Wijngaarden kritische kanttekeningen plaatst. 'Het herkennen van sektes en het rechercheren ernaar is uiterst specialistisch werk. Dat moet je niet aan een wijkagent overlaten.'

Daarbij speelt het probleem dat de politie prioriteiten moet stellen, waardoor het gevaar dreigt dat klachten over sektes blijven liggen. 'Bovendien is een misstand niet meteen per definitie een strafbaar feit. Sterker, bij sektes is het juist vaak lastig om vast te kunnen stellen dat er sprake is van een mogelijk delict', aldus Van Wijngaarden.

Met name bij volwassen sekteleden ligt dit juridisch vaak uiterst gecompliceerd. Zij verblijven immers meestal uit vrije wil in een religieuze groepering, waarbij justitie maar het tegendeel moet zien te bewijzen; doordat de sekteleden bijvoorbeeld gehersenspoeld zijn. 'Dat is strafrechtelijk gezien een schemergebied', aldus Van Wijngaarden.

Kamerlid Van Nispen: 'De SP heeft zich altijd ingezet om Sektesignaal te behouden. Het is een heel onverstandig en slecht onderbouwd besluit van de minister om dit meldpunt op te heffen. Het was juist goed dat er een meldpunt was. Voor deskundige hulp, advies, informatie en doorverwijzing. Wat mij betreft komt Sektesignaal terug en zo niet, moet de minister garanderen hoe hij er precies voor gaat zorgen dat slachtoffers van sektes en hun familieleden geholpen gaan worden.'