'Het was heel ingrijpend', 40.000 Tielenaren vluchten in 1995 voor het hoogwater

Omdat burgemeester Van Tellingen een coördinerende rol in de regio heeft, wordt loco-burgemeester Gradisen verantwoordelijk voor de evacuatie van Tiel. 'Het was wel heel ingrijpend, er moest heel veel geregeld worden', vertelt hij.

'Van die 250.000 mensen die zijn geëvacueerd in totaal, was dit wel de grootste gemeente met 40.000 inwoners. Een stad met industrie, met een ziekenhuis, met een verpleeghuis, verzorgingshuizen; dat heeft nogal wat voeten in de aarde gehad.'

Nadat het bevel tot evacuatie dinsdag is afgegeven, hebben Tielenaren tot donderdagochtend de tijd om de stad te verlaten. Kijkend naar de rivier en de weersomstandigheden, had Gradisen toen eigenlijk al het idee dat de grootste dreiging voorbij was.

'Op die dinsdagavond en woensdag had ik wel angstige momenten. Ik vond de rivier op donderdag opvallend rustig, moet ik zeggen. Ik ben er 's middags nog heen gelopen. Toen waren de weersomstandigheden ook rustig. Het was bijna windstil, het was bijna vriendelijk zou je haast zeggen. Het water stond wel extreem hoog.'

Toen ook de vrijdag rustig bleef, begon de staf in het Ambtmanshuis na te denken over de terugkeer van de inwoners. Daarbij kwamen ineens heel andere maatregelen aan de orde, zoals het bevoorraden en openstellen van supermarkten op de zondag dat mensen weer terug mochten komen.

De opluchting was groot. Gradisen: 'Overal hadden wij in het rivierengebied Welkom thuis geschilderd, borden neergezet. Je merkte dat dat mensen heel erg goed deed. Al die spanning had zich opgebouwd al die dagen. Dat Welkom thuis betekende voor heel veel mensen: hee, we zijn er weer, we kunnen weer veilig ons huis in.'

Het gemeentebestuur besloot tijdens de eerstvolgende zaterdagmarkt de inwoners welkom te heten met het uitdelen van plantjes. 'Dat was eigenlijk ook het middel om het met elkaar te delen en er met elkaar over te praten', vertelt Gradisen. 'Want iedereen heeft zijn verhaal en het mooie is: je kunt het met elkaar delen. Je hebt het met elkaar allemaal meegemaakt. Het was ook een middel om dat met elkaar kwijt te raken, zal ik maar zeggen.'

Gradisen zelf werd na die tijd actief als bestuurder in de waterschapswereld. Hij heeft de veiligheid van de dijken en het bestuur daarvan flink zien verbeteren. Ook achteraf vindt hij dat in 1995 de juiste beslissing is genomen om te evacueren.

'Het was toch wel heel spannend hoor', zegt hij. 'Bij Varik en Heesselt, daar is echt met zandzakken en zandstorten dagen en nachten gewerkt om te vechten voor het behoud van de dijk. Het verhaal van Ochten kennen we ook. Dus het is denk ik toch wat te makkelijk om achteraf te zeggen dat het niet nodig was.'

Onder de inwoners toen was er in ieder geval veel draagvlak, stelt Gradisen. 'Die zijn allemaal vrijwillig vertrokken want die hadden allemaal een het beeld: wij moeten hier weg zijn. Ik denk dat dat toch ook wijs is geweest.'

Lees en deel herinneringen in de Omroep Gelderland Facebookgroep Hoogwater in 1995, evacuatie Rivierengebied