Nieuws

'Doorbraak' voor boeren in MKZ-dossier: mond-en-klauwzeer niet meer te achterhalen

Het is niet meer na te gaan of er in 2001 daadwerkelijk mond-en-klauwzeer (MKZ) is geweest in Kootwijkerbroek. Drie deskundigen oordelen dat bij de testen destijds afgeweken is van de voorschriften. Dit staat in stukken die Omroep Gelderland in handen heeft. Hiermee lijken de boeren gelijk te krijgen in hun jarenlange strijd. Volgens hen is nooit sprake geweest van een grote MKZ-uitbraak. © ANP
KOOTWIJKERBROEK - Het is niet meer na te gaan of er in 2001 daadwerkelijk mond-en-klauwzeer (MKZ) is geweest in Kootwijkerbroek. Drie deskundigen oordelen dat bij de testen destijds afgeweken is van de voorschriften. Dit staat in stukken die Omroep Gelderland in handen heeft. Hiermee lijken de boeren gelijk te krijgen in hun jarenlange strijd. Volgens hen is nooit sprake geweest van een grote MKZ-uitbraak.
De boeren hopen dat de rechter oordeelt dat in 2001 tienduizenden dieren in Kootwijkerbroek ten onrechte zijn geruimd. Daar strijden ze nog steeds voor en het oordeel van de deskundigen kan een opmaat zijn naar een uitspraak.
'Dit is de doorbraak,' reageert Lau Jansen van Stichting Onderzoek MKZ-Crisis Kootwijkerbroek. Hij woonde tijdens de uitbraak in Kootwijkerbroek en zag wat het deed met de veehouders en inwoners van het dorp. Hij treedt in de juridische zaken op als deskundige van de Kootwijkerbroekers. Jansen denkt dat als de rechter het oordeel van de deskundigen overneemt, de uitspraak niet anders kan zijn dan dat de ontruiming in Kootwijkerbroek onterecht was. 

60.000 dieren geruimd

In 2001 breekt het MKZ-virus uit in Nederland. Na uitbraken in Oene in Gelderland wordt ook bij een bedrijf in Kootwijkerbroek positief getest. In het dorp wordt met ongeloof gereageerd op de uitslag. Zo'n 60.000 dieren op 246 bedrijven in Kootwijkerbroek en omgeving worden geruimd. Er breken zelfs rellen uit als ruimploegen komen om de dieren te doden.
Tekst gaat verder onder de video
'Doorbraak' voor boeren in MKZ-dossier
Een groep Kootwijkerbroekers bijt zich vast in het dossier en voert inmiddels al achttien jaar gerechtelijke procedures. Op dit moment ligt de zaak bij de hoogste economische rechter, het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). 
Het CBb heeft drie onafhankelijke deskundigen aangewezen om advies te geven en vragen te beantwoorden. Het gaat om vragen op welke punten het laboratorium is afgeweken van de voorschriften en de gevolgen daarvan. Het gaat om professor Bert Niesters van de Universiteit van Groningen, arts-microbioloog dr. Ann Vossen van het Leids Universitair Medisch Centrum en viroloog professor Ab Osterhuis. In mei gaven ze uitleg over hun rapport. Daarna zijn in aanvulling daarop vragen gesteld en schreven de deskundigen een aanvulling op het rapport.

Geen MKZ-virus?

In antwoorden op vragen, die in handen zijn van Omroep Gelderland, schrijven de deskundigen 'dat niet uit te sluiten is dat er geen MKZ-virus in dit ene kalf in Kootwijkerbroek aanwezig is geweest.' De antwoorden zijn een aanvulling op het oorspronkelijke rapport dat in mei bij een zitting is besproken. Daarnaast concluderen ze dat het onderzoekslaboratorium ID-Lelystad in 2001 bij het uitvoeren van testen meerdere keren van de voorschriften is afgeweken.
Het laboratorium was in 2001 het instituut dat monsters onderzocht van bedrijven die verdacht werden van een besmetting. Bij een positieve uitslag was een MKZ-besmetting bewezen en werd de locatie geruimd. Om te voorkomen dat een besmetting zich uitbreidde, werden in een kring rond het bedrijf alle dieren gevaccineerd die kans liepen op besmetting. Vervolgens werden alle gevaccineerde dieren gedood en afgevoerd.
In mei 2019 lichtten de deskundigen hun rapport toe tijdens een zitting bij de hoogste economische rechtbank, het CBb. Daarna zijn er nieuwe vragen gesteld door de rechters en is er een aanvulling gekomen op het rapport. Daarin schrijven de deskundigen nu duidelijker welke tekortkomingen ze constateren in de diagnoses.

Uitslagen kwamen niet overeen

Naast de tekortkomingen in de testen en het afwijken van de voorschriften noemen de deskundigen ook dat de positieve uitslagen uit het laboratorium niet overeenkwamen met het onderzoek op de boerderij.
Het MKZ-virus heeft als eigenschap dat het zich snel onder dieren verspreidt. Daarnaast krijgen dieren koorts en blaren. Dat is ook te zien geweest bij andere uitbraken in Gelderland. In Kootwijkerbroek waren er volgens de rapporten bij de kalveren waar het om ging geen blaren te zien. Ook verspreidde het virus zich niet snel door de stal en naar andere locaties, zoals bijvoorbeeld bij de uitbraak in Oene. De drie deskundigen wijzen erop dat ook dat meegenomen moet worden.  
Aanstaande woensdag staat een nieuwe zitting gepland in Den Haag en zal het rapport van de deskundigen besproken worden. Daarna zal de rechter met een uitspraak komen waarmee een einde moet komen aan bijna achttien jaar onderzoek naar MKZ in Kootwijkerbroek.
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wil tot die tijd niet inhoudelijk reageren.

Voor meer informatie en achtergronden lees: Hoe zit het met het MKZ-onderzoek?

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!