Sluiting tippelzone Nijmegen ondanks noodkreet sekswerkers: 'Jaag ons niet het bos in'

Twee prostituees deden een klemmend beroep op de Nijmeegse raadsleden om vrouwen de veiligheid van de tippelzone te laten behouden. Ze kwamen woensdagavond naar het stadhuis voor een emotioneel betoog. 'Ondanks alle pogingen om sekswerk te laten verminderen, zoals een tippelvergunningssysteem en een uitsterfbeleid, blijkt uit het onderzoek dat er toch een toename van straatwerkers lijkt te zijn', legde een vrouw die zich Mischa noemt de raadsleden voor. 'Men lijkt te denken dat als men sekswerk verbiedt, dat dan alle andere problemen zoals bijvoorbeeld verslaving, schulden, uitsluiting op de arbeidsmarkt, of de zorgen voor een zieke moeder ook vanzelf oplossen'.

'We zijn het er met zijn allen over eens dat de zone het veiliger maakt voor vrouwen. Een zone faciliteren betekent niet misbruik faciliteren, maar veilige en legale werkplekken faciliteren. Sekswerkers bedienen heel veel mannen en de meeste klanten zijn leuke en aardige kerels. Maar af en toe zit er een schoft tussen. Geef die schoft niet die kans. Schoften zoeken alleen slachtoffers op als ze weten dat ze er mee weg kunnen komen'.

De woorden van de insprekers laten angst weerklinken. 'Twee jaar geleden is er in Arnhem een transvrouw vermoord terwijl zij aan het werk is. Haar naam is Bianca', houdt Mischa de raadsleden voor. 'Niet overal worden tippelbanen gesloten. De gemeente Arnhem heeft vorig jaar besloten voor het openhouden van de tippelbaan en het versoepelen van het vergunningssysteem. De burgemeester, wethouders en gemeenteraad Arnhem hebben gezamenlijk gekozen voor de veiligheid van sekswerkers. Zij hebben gekozen met hun hart'.

'Een burgervader hoort zorg te dragen voor en veiligheid te bieden aan zijn inwoners. Ik vraag u om ook de rechten van deze inwoners te steunen. Sekswerkers zijn ook mensen. Sekswerk is misschien geen normaal werk in de ogen van anderen, maar het is wel werk. Alle sekswerkers zouden een beroep op politie en hulpverlening moeten kunnen doen zonder angst voor de gevolgen. Heb respect voor deze mensen, dat zij zelfstandig in hun onderhoud voorzien. Jaag werkende vrouwen, mannen en transpersonen niet het illegale circuit in. Met alle risico's van dien. Jaag ons niet het bos in'.

Haar collega Audrey valt haar bij in het hartstochtelijke pleidooi voor het openhouden van de tippelzone in Nijmegen. 'Mensen kunnen nooit gelijk weg. Er zijn camera's.' Ze roemt de veiligheid van haar werkplek. 'Je hebt altijd iemand nodig. Iemand die je in de gaten houdt. Ook in hotels kan er heel veel gebeuren. Iemand wou mij vastbinden. Dat is niet gebeurd doordat er iemand bij was, dus kon ik wegkomen.

Ze heeft veel lof voor de toezichthouder die over haar en haar collega's waakt op de tippelzone aan de Nieuwe Marktstraat.  'Die kent ons. Bij elk seintje staat hij voor de gordijnen. Wat er achter het gordijn gebeurt weten we allemaal. Daar moet een gordijn voor. Bij elk seintje wat hij hoort, vreemd tutertje, fluitje, belletje wat we hebben – we hebben een dingetje gekregen wat we uit kunnen trekken wat 'wieuw-wieuw-wieuw' gaat doen, weet je wel. Dan staat hij voor de deur en dan vraagt hij eerst netjes: Is er iets? Wordt-ie geweigerd, dan mag hij het gordijn opentrekken. Daar heeft hij de verantwoordelijkheid voor. Dan sta je naakt en zo, dat weten we allemaal. Dat maakt voor ons niet uit. Het gaat op die manier. Dus als wij ons onveilig voelen komt hij'.

Mi Jung van der Velde spreekt de raadsleden ook toe, zoals ze al eerder deed. Ze houdt zich als onderzoeker bezig met de rechtspositie van tippelaarsters in Nederland. Ze wijst erop dat een ruime meerderheid van de raad voorstander is van het openhouden van de zone en ruimte wil maken voor nieuwe instroom. Het is de 'meest geschikte manier', aldus Van der Velde.

Ze noemt de situatie op de tippelzone in Nijmegen uniek. 'Want de vrouwen kunnen de toezichthouder bij problemen met onder andere klanten, passanten en partner inschakelen. Op deze manier kunnen zij hun rechten ter plekke afdwingen. En ik wil even benadrukken dat het echt heel belangrijk is. Ik geloof zelf zeker dat tippelzones veiligheid bieden. De veiligheid in Nijmegen is goed. Echter is het op dit moment niet voor iedereen mogelijk. Want er is ook een heel aantal vrouwen zonder registratie.'

Die groep wordt steeds groter, aldus onderzoeker. Vrijwel alle vrouwen geven aan dat het een eigen keuze is om sekswerker te zijn. Verslaving is vaak de reden. 'Het is denk ik ook belangrijk om te beseffen dat niet elke vrouw verslaafd is. Iedereen heeft eigen redenen. Ook zoiets als financiële vrijheid. Bijvoorbeeld om per dag te kunnen bepalen om te gaan werken. Maar ook op dat moment ook meteen het geld in de handen te hebben. Voor tekorten in de maand, maar bijvoorbeeld ook voor andere uitgaven als schoenen of make-up.'

'Er was ook een sekswerker die het sociale aspect noemde. Je maakt iemand blij en iemand maakt jou blij. Dus het is eigenlijk een win-win. Door de tippelzone te sluiten wordt de vrouwen met registratie juist een keuze ontnomen. De keuze voor legaal en veiliger werk. Degenen die door zullen werken moeten dat dan vervolgens in de illegaliteit gaan doen, met meer veiligheidsrisico's en andere problematiek. Ook de gratis drugsvoorziening word door de meeste vrouwen niet als een alternatief gezien'.

De onderzoekster deed een prangend verzoek, ook namens de vrouwen. Specifiek ook die vrouwen die nu zonder vergunning op straat werken, buiten de tippelzone. 'Ik wil vragen om ja te zeggen. Tegen veiligheid voor alle vrouwen die nu tippelen in Nijmegen. Laat deze vrouwen alstublieft niet langer aan hun lot over'.

De raadsleden lijken onder de indruk van de verhalen van de sekswerkers en de onderzoeker. 'Dit raakt me heel erg', zegt Sonia Davelaar van Stadspartij DNF. 'Jaag ons niet het bos in. Dat trof me', bekent Leo Venderbosch van VoorNijmegen.nu. 'Het is een groot dilemma.'

Quirijn Lokker van GroenLinks is blij met de insprekers en - naast hen op de publieke tribune - ook veel medewerkers van IrisZorg. 'Dat laat zien dat het onderwerp leeft in de stad en dat mensen het heel belangrijk vinden. Dat geldt voor ons als raad volgens mij ook. En we voeren hier als raad volgens mij ook deels niet alleen een beleidsdiscussie maar ook een principiële discussie of een morele discussie. Het gaat niet alleen over de toekomst van de tippelzone, maar het gaat ook over de vraag of sekswerk een plek heeft in onze stad.'

De visie van het college staat van meet af aan haaks op die van een meerderheid van de raad. 'De stip aan de horizon is het op termijn sluiten van de tippelzone', stelt wethouder Grete Visser nog maar eens. Al klinkt er ook nuance. 'Ons standpunt is niet in beton gegoten. Je moet die zone nu niet sluiten zonder dat er een alternatief is. Wij willen heel graag, en in eerste instantie is dat twee jaar, kijken: hoe kunnen we de dames die een carrière-switch willen maken begeleiden?'