Nieuws

'Ik liep altijd met een geheim rond': Slachtoffers van geweld en misbruik in Gelderse jeugdzorg reageren

Seksueel misbruik, lichamelijke mishandeling en psychisch geweld: in Gelderse jeugdzorginstellingen, internaten én in pleeggezinnen kwam dit van 1945 tot nu toe heel vaak voor. Reacties van slachtoffers op het schrijnende rapport van commissie De Winter komen langzaam op gang. © Max Pixel
NIJMEGEN - Seksueel misbruik, lichamelijke mishandeling en psychisch geweld: in Gelderse jeugdzorginstellingen, internaten én in pleeggezinnen kwam dit van 1945 tot nu toe heel vaak voor. Reacties van slachtoffers op het schrijnende rapport van commissie De Winter komen langzaam op gang.
door Jenda Terpstra en Annemieke Schakelaar 
Albert Jan Post was 15 jaar toen hij seksueel werd misbruikt. Het was kerstvakantie. Albert Jan was meegenomen door de directeur van het voormalige Kinderdorp Neerbosch in Nijmegen, waar hij verbleef. 'Ik liep altijd met een geheim rond’, zegt hij.
In 2016 kwamen de misstanden in Neerbosch na een groot onderzoek al naar buiten. De erkenning, en de excuses die volgden, waren een opluchting voor slachtoffers als Albert Jan. 'Vóór de erkenning zeiden mensen altijd dat ik een muur om me heen had staan’, zegt hij. 'Dat hoorde ik daarna niet meer.’
Nog belangrijker dan de erkenning was dat de directeur uiteindelijk toegaf hem misbruikt te hebben. 'Ik merkte ook bij de mensen om mij heen dat dat de laatste twijfel wegnam. Tot die tijd had ik een gevoel van minderwaardigheid.'

Gewelddadig

Albert Jan Post is niet het enige slachtoffer. Woensdag kwam commissie De Winter met een vernietigend rapport: ‘Onvoldoende beschermd, geweld in de Nederlandse jeugdzorg van 1945 tot heden’. Daaruit blijkt dat zeker 1 op de 10 kinderen vaak tot zeer vaak geweld meemaakte. In tegenstelling tot Albert Jan Post is dit rapport voor veel kinderen van toen de eerste keer dat hun misbruik of mishandeling wordt erkend. 
Tekst gaat verder onder de reportage.
'Ik liep altijd met een geheim rond': Slachtoffers van geweld en misbruik in Gelderse jeugdzorg reageren
Het rapport beschrijft schokkende voorbeelden: kinderen werden gedwongen in koud water te staan, of juist onder een hete douche. Ze moesten hun duimen tussen de deur doen, één meisje moest haar eigen braaksel eten, anderen werden seksueel misbruikt. 
Kinderen werden opgesloten, vernederd, gepest of bedreigd door begeleiders of groepsgenoten. Voor straf werden ze soms uren of dagen in de isoleercel opgesloten. Het isoleren kwam niet alleen vroeger voor, maar wordt ook nu nog toegepast. Geweld en misbruik kwam niet alleen voor in de jeugdzorg, maar ook in pleeggezinnen, jeugdgevangenissen, doven- en blindeninternaten en tehuizen voor licht verstandelijk beperkte kinderen. 

Erkenning

De erkenning die het rapport geeft, is waar veel slachtoffers jaren op hebben gewacht, zegt Barth van Eeten. Hij is voorzitter van stichting SKIP (Seksueel Kindermisbruik Instellingen Pleeggezinnen) en komt op voor de belangen van slachtoffers.
Kinderen van toen hebben vaak lang gedacht dat het aan hen lag, zegt hij. 'Nu is er de erkenning dat er heel veel is misgegaan.' En dat lag niet aan de kinderen. Het bewijs ligt op tafel. Het ministerie en Jeugdzorg Nederland hebben excuses aangeboden en gezegd de aanwijzingen van het rapport op te volgen. Daar is Van Eeten blij mee.    
Waar kwam misbruik en geweld voor in Gelderland? 

Het rapport van de commissie beslaat zo'n 5000 pagina's en noemt zeker tien Gelderse instellingen waar geweld en misbruik voorkwamen. 


Jeugdinstellingen en internaten die genoemd worden zijn: Harreveld, Glen Mills School, Hunnerberg, Kinderdorp Neerbosch, Jongenshuis Hoenderloo, Jongensinternaat Nederlandsch Mettray, Rekkense inrichtingen, Paedologisch Instiuut St. Joseph, De Sprengen (vroeger De Dreef) en de Zusters van de Goede Herder.

Hulp

Toch is er ook scepsis. Zoals van slachtoffer Popeye Kamper, die jarenlang werd mishandeld en misbruikt door groepsleiders. 'Mijn leven is kapotgemaakt. Ik heb zo vaak gehoord dat er goed onderzoek is verricht, maar ik heb er heel weinig vertrouwen in. Ik leef er elke dag mee. En ik heb geen enkele nazorg gekregen.'
Dat er te weinig nazorg is geweest, zegt ook slachtoffer Brigitte Kicken. Ze zet zich in voor de Stichting Vrouwenplatform Kerkelijk Kindermisbruik (VPKK). Net als veel andere slachtoffers en belangengroepen wil zij eerst het rapport van 5.000 pagina’s goed lezen voordat ze met een inhoudelijke reactie komt.
Maar wat ze wel al kwijt wil, is dat er door de jaren heen veel te weinig hulp is geweest. Veel slachtoffers hebben door de trauma’s geen werk gevonden of zitten in de bijstand. En psychische hulp wordt na enkele behandelingen vaak niet meer vergoed.

Daders

Wat volgens sommige slachtoffers net zo belangrijk is als de erkenning, is dat daders worden opgespoord en gestraft. Dat zal niet altijd gemakkelijk zijn, omdat sommige zaken zijn verjaard
Voor Brigitte Kicken is het belangrijk dat er ná de erkenning aandacht komt voor de jeugdzorg van nu: ‘wat moet er anders zodat dit niet meer voor kan komen?' 

Wilt u hierover doorpraten? Mail dan naar Gerwin Peelen of Jenda Terpstra

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!