Zin in Zondag | De dominee komt voorbij | Jolanda Fennema Strijk

Luister hier naar het fragment

Herdenking en vrijheid vieren. Het roept bij mij altijd een dubbel gevoel op. Van kinds af aan voel ik een bepaalde schroom. Ik, van ver naar de oorlog, heb ik wel het recht verdrietig te zijn om wat er gebeurd is? En toch ook die onbedwingbare drive om ieder jaar op 4 mei te herdenken. Mijn oudste dochter vroeg het twee dagen geleden nog: ‘Mam, waar ga je dit jaar herdenken?’ Het is iets wat in ons gezin een belangrijke plaats heeft gekregen. Tijdens de basisschool periode van mijn kinderen ontdekte ik dat ze ergens iets van mijn drang om het verhaal te leren kennen van hen die geleden hebben in de oorlog, op hun heb overgedragen door de keuze van hun spreekbeurten en hun betrokkenheid van gedenken in deze periode.

Ik heb ook gemerkt dat het dubbele gevoel in mij, mijn onbedwingbare drive en mijn schroom, me kunnen blokkeren. Vorig jaar was ik uitgenodigd om in Wageningen bij de opening van een tentoonstelling te zijn waar ook veteranen aanwezig waren. Ik was als heilssoldaat van het Leger des Heils duidelijk herkenbaar door mijn uniform. Een Britse veteraan kwam naar mij toe. Ik merkte zijn schroom om mij aan te spreken. Ik groette hem en er ontstond een gesprek. Hij wilde mij iets geven. Een speldje met de bekende rode klaproos. De klaproos is sinds 1922 ook het symbool van de Britse veteranenorganisatie, de Royal British Legion. 

Ik kon het niet geloven dat ik zo’n speldje kreeg en ik vroeg verrast of ik dat werkelijk mocht dragen. Ik was sprakeloos en deed niets. Ik sloeg totaal dicht. Het overviel me en mijn oude gevecht in mijzelf met mijn gevoelens kwam in dat ene moment boven. Tot op de dag van vandaag voel ik me schuldig naar deze veteraan. Ik ontdekte dat wij als Leger des Heils in de eerste wereldoorlog een belangrijke plek hebben gehad aan het front. Dat maakte voor deze veteraan dat hij mij zo’n speldje wilde geven. Ik vond dat ik dat niet mocht dragen, want wat voor bijzonders heb ik nou gedaan dat ik het waard ben om zo’n speldje te dragen?

Het was een wijze les. De les van het feit dat geschiedenis belangrijk is om je vrijheid te kunnen vieren. Vrijheid is voor mij niet al die bijzondere festivals. Vrijheid heeft voor mij te maken met de waarde die je als mens geeft aan een ander mens. Dat je niet verhard in je eigen denkbeelden en mening die je op wilt leggen aan de ander. Ieder mens is een menswaardig leven waard. Dat ik mag leven in een land waar dat kan, is een groot voorrecht. Het helpt mij ook strijdvaardig te zijn om die waarde van een mensenleven een plek te geven in wie ik ben, wat ik doe en hoe ik gekend wil zijn. Ik hoop dat ik in mijn kleine stukje wereld daaraan mag bijdragen. Gisteravond heb ik het speldje afgestoft en met de intentie te gedenken hen die voor mijn vrijheid gevochten hebben, gestorven zijn, hen die behandeld werden als niet-mensen te eren en in hun voetspoor te gaan voor een menswaardige wereld, op mijn revers gespeld. Voor mij een wereld zoals God bedoeld heeft.