Zin in Zondag | De dominee komt voorbij | Jan-Martin Berghuis

Luister hier naar het fragment

“Heer, mijn hart is niet hoogmoedig, mijn ogen zijn niet trots. Ook wandel ik niet in dingen die te groot en te wonderlijk voor mij zijn. Immers, ik heb mijn ziel tot rust en tot stilte gebracht, geborgen als een kind in de armen van zijn moeder. Zo ben ik, als een kind. Israël, hoop en vertrouw op de Heer, van nu tot in eeuwigheid”.

Vandaag, 25 november, Eeuwigheidszondag. Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, vlak voordat advent begint, staan we in kerken stil bij degenen die overleden zijn. Het sterven van iemand maakt ons doorgaans heel klein: op dat moment telt niets anders meer dan… ja, dan wat eigenlijk?

Ik zag in stilte de tranen over haar wangen rollen. Broos en voorovergebogen zat ze op haar stoel aan tafel. Zij 92, hij was 94 geworden en plots overleden. Zij staarde voor zich uit naar het hoogpolig tafelkleedje dat waarschijnlijk heel hun gehuwde leven daar zo vertrouwd op tafel lag. Ze deden altijd alles samen. Wat nu, hoe verder? Rondom haar de kinderen en kleinkinderen die moeder/oma lieflijk ondersteunden en hielpen. Zij, die ooit al deze kinderen in haar armen had gedragen, die door haar waren gevoed en gekoesterd, de rokken bij wie je veiligheid en houvast vond, moest nu zelf gedragen en gekoesterd worden.

Weet je wat ik nooit hoor rondom een sterfbed? Echt nooit?! Ik hoor mensen nooit zeggen dat ze niet genoeg gewerkt hebben in het leven. Over huis & hypotheek, auto’s en vrouwen, aanbiedingen bij de Blokker, likes op facebook, het aantal volgers op social media, de beurskoersen, je economisch succes of falen, deadlines die ze niet gehaald hebben (en ga zo maar door). Al die dingen die ons in het dagelijks leven zo bezig houden. Al die dingen die ons zo opgejaagd en opgeblazen kunnen maken. Iemand als de Amerikaanse president Trump weet van wanten met zijn ego, (..) hoeveel trumpjes zitten er in mijn leven met mijn stokpaardjes en drukdoenerijen? Is dit leven?

Psalm 131 maakt ons klein. Zoals bij een sterfbed of bij de wieg. Waar gaat het om? Om het blote leven. Zijn wie je écht bent als, geef maar toe, klein en kwetsbaar mensje. Een mensje dat anderen nodig heeft. Niets kostbaarders rondom dat sterfbed of de wieg dan mensen om je heen die samen met jou lijden, lachen, leven.

Opvallend is dat er 3x het woordje NIET staat. “Heer, ik ben niet hoogmoedig, niet trots, ik wandel niet in dingen die te groot en te wonderlijk voor mij zijn”. De psalmschrijver heeft het dan over ons hart, onze ogen, ons dagelijks leven. Hij lijkt het met schroom te zeggen, bijna toe te geven als een les die hij in het leven geleerd heeft. De bijbel staat vol met koninkjes die zelf denken god of ‘king of the mountain’ te zijn (en zich zo laten vereren) en discipelen die zich afvragen wie onder hen de belangrijkste is.

Psalm 131 ontmaskert en ontwapent onze neiging onszelf op te blazen, onszelf groter te maken dan wij zijn. Waarom doe ik dit eigenlijk? Voor wie doe ik dit eigenlijk? De enorme onrust die dit geeft… wat doe ik mezelf aan?

Een tip. Laten we leven zoals we geboren worden en zoals we sterven: in het perspectief dat het wonderlijke niet aan ons is. In de bijbel is het wonderlijke, het bovennatuurlijke, het buitengewone, datgene dat uitstijgt boven ons bevattingsvermogen voorbehouden aan God alleen. Het woordje ‘wonderlijk’, ‘pala’ in de Hebreeuwse grondtekst, wordt in de bijbel alleen voor God gebruikt.

Zullen we het wonderlijke bij Hem, bij God, laten? Zullen we ’s wat meer normaal doen, ons échte zelf zijn? Met beide benen op de grond? In het geloof en vertrouwen dat onze hemelse Vader, die papa is, ons als een moeder veiligheid en geborgenheid zal geven? De psalm begint niet voor niets met de Godsnaam: Jahweh – de verbondsgod. De God die Zich aan ons mensen verbonden heeft. “Ik heb mijn ziel tot rust en tot stilte gebracht”, zegt David. Wat zou ons leven rijker en rustiger zijn als we niet alleen bij de wieg en het sterfbed, maar ook daar tussenin zò zouden leven.