Nieuws
Was Heumense kunstenaar in Tweede Wereldoorlog nou fout of niet?
HEUMEN - Nog altijd gaan de verhalen rond in Heumen: Jac Maris was fout in de Tweede Wereldoorlog. Pijnlijk omdat de Heumense kunstenaar juist zo veel heeft gedaan voor het verzet en omdat hij zo veel herdenkingsmonumenten heeft mogen maken. Voor de conservator van het Ateliermuseum Jac Maris was dat reden om grondig onderzoek te doen om voor eens en voor altijd vast te stellen hoe het nou zit met Maris.
'Wij hadden toevallig een paar maanden geleden hier nog mensen, die komen van een wandelingetje terug en zeggen: Leo wij kwamen mensen tegen en die begonnen meteen te zeggen dat Maris fout was in de oorlog. Hoe zit dat?'
Ortskommandant regelmatig op bezoek
Met dit voorbeeld geeft conservator Leo Ewals van het Ateliermuseum Jac Maris nog maar eens aan hoe hardnekkig de verhalen over het foute verleden van Maris zijn in Heumen. Ewals snapt best waar die verhalen vandaan komen.
Zo stond de auto van de Ortskommandant tijdens de Tweede Wereldoorlog regelmatig voor het markante witte huis van Maris in Heumen. Leo Ewals: 'Die hield van kunst, zei Maris.' Bovendien was de in Duitsland geboren Maris waarschijnlijk één van de weinigen die goed Duits sprak.
Bekijk de reportage (tekst gaat verder onder de video):
Was Heumense kunstenaar in Tweede Wereldoorlog nou fout of niet?
En zo kwamen de verhalen op gang. Ewals: 'Als er dan ergens een varken geslacht wordt. En het hangt op de leer en er staan ineens een paar Duitsers voor de deur, dan wordt er in het dorp gezegd: dat zal Maris wel gezegd hebben, want die spreekt Duits.'
Maris zat juist in het verzet
En dat terwijl Jac Maris als 17-jarige jongen Duitsland juist was ontvlucht om niet naar het front te hoeven in de Eerste Wereldoorlog. En hij speelde ook een rol in het verzet. Zo vervalste hij net als andere kunstenaars stempels en hij hielp mensen aan onderduikadressen.
Maar ondanks dit alles bleven er zaken die tegen hem pleitten. Zo had hij in 1936 een beeld uitgezonden naar de omstreden Olympische Spelen in Berlijn. 'Maar daar moet hij ontdekt hebben hoezeer dat naziregime die spelen als propagandamiddel gebruikte. En toen heeft hij daar ook heel duidelijk afstand van genomen', legt Ewals uit.
Over en weer beschuldigingen
En er was de vete tussen hem en de toenmalig burgemeester van Heumen die met de Duitsers meewerkte en geen zin had om aan het verzet door te geven wanneer er acties kwamen. Die vete, waarbij beide personen elkaar over en weer zwart probeerden te maken, liep door tot na de Tweede Wereldoorlog maar leidde uiteindelijk niet tot officiële beschuldigingen.
Voor Maris moet het allemaal heel pijnlijk zijn geweest, zo denkt Leo Ewals. 'Als je je inzet voor de goede zaak en je wordt beschuldigd van het tegenovergestelde, dan is dat pijnlijk. Dat zal ertoe bijgedragen hebben dat hij dus op zijn visitekaartje, op de gevel van zijn huis al heeft aangegeven wat zijn rol is geweest aan het eind van de Tweede Wereldoorlog.'
'Mooier bewijs kun je niet vinden'
Zo heeft Maris direct na de landing van de geallieerde parachutisten de weg gewezen naar de sluis bij Heumen waar de soldaten het Maas Waalkanaal konden oversteken. Voor die rol is hij uitdrukkelijk bedankt door generaal James Gavin. Ewals: 'Een mooier bewijs voor zijn inzet voor het vaderland kun je niet vinden.'
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!
