Zin in Zondag | De dominee komt voorbij | Henk Overdijk

Luister hier naar het fragment

Grijs is een probleem, als je jan-en-alleman mag geloven… Ouderen zijn duur, en niet productief. Dus de AOW-leeftijd moest omhoog, hoewel de positieve effecten daarvan behoorlijk schijnen tegen te vallen… Grote delen van onze provincie vergrijzen, daardoor ontstaan krimp en stagnatie. Kortom: grijs is een probleem, het is allemaal kommer en kwel…

Ook op andere terreinen blijkt ‘grijs’ een lastig gebiedt te zijn. Als je naar bepaalde politici luistert, of de opiniepagina's van de krant leest, krijg je het idee dat velen de zaken het liefst zo scherp mogelijk zwart/wit aanzetten. Over allerlei internetfora zullen we het dan maar helemaal niet hebben... Dikwijls is de nuance weg, met gematigde opinies, ergens tussen de uitersten, kunnen we niet meer leven…

Terwijl allerlei zaken en ontwikkelingen in onze samenleving nu precies niet in eenvoudige zwart/wit of goed/fout schema’s zijn te vatten. Met de mond belijden we weliswaar dat een medaille twee kanten heeft, maar om dat ook werkelijk met het hart te geloven is moeilijk. Een eenvoudig schema met maar twee polen, zwart-of-wit of goed-of-fout, is misschien wel zo makkelijk…

Zou een dergelijke ontwikkeling ook gelden voor de manier waarop mensen met hun geloof omgaan? Dat lijkt er wel op. Het valt op dat kerkgenootschappen en geloofsgemeenschappen die heel strikt in de leer zijn, die heel duidelijk hebben wat wel en wat niet geloofd moet worden, wat wel en wat niet volgens ‘de leer’ geoorloofd is, dat het daar allemaal behoorlijk floreert... Ook jongeren zijn in het algemeen geen liefhebbers van de nuance, voor hen is het dikwijls óf het éen, óf het ander...

Toch moet je daar mee uitkijken. Natuurlijk, duidelijkheid is goed. Aan wollig taalgebruik dat de bedoeling van de spreker verhult heeft waarschijnlijk niemand iets. En een kerk, of geloofsgemeenschap, moet ook in klare taal duidelijk kunnen maken wat haar bezielt en drijft.

Maar als we het allemaal zo goed weten, als we op de automatische piloot voor iedere situatie een passend woord of een oplossing weten, dan vraag ik me tóch af of we het geloof recht doen. Ik hoorde eens van een gemeente die een nieuwe dominee zocht, dat ze een kandidaat op het oog hadden die veel tijd aan huisbezoek en zo kon besteden. Want preken schrijven kostte hem weinig tijd... In een paar minuten krabbelde hij wat aantekeningen op een briefje zo groot als een sigarendoos, en dat was het dan wel...

Maar ben je je dan nog bewust van het mysterie van het geloof? Of kom je alleen met versleten cliché’s, die sommige kerkmensen weliswaar graag willen horen? Doe je dan recht aan de joodse wijsheid, dat iedere tekst van de Thora op 77 manieren kan worden uitgelegd? Niet letterlijk bedoeld, maar om de rijkdom van de Schrift te laten zien.

Zo wordt het een levend woord, ook voor heel nieuwe situaties in het ‘nu’ van je leven, zo opent zich een weg voor vandaag.

Te weinig nuance, te goed weten hoe het zit, het niet temidden van tegenstrijdigheden en vragen kunnen uithouden, het kan je als gelovige verdoven en verblinden, of onuitstaanbaar zelfgenoegzaam maken... ‘Geloven’ is niet leven met op iedere vraag een antwoord, met de routekaart naar de hemel in je binnenzak... Maar veel meer het temidden van vragen en losse eindjes kunnen uithouden... Je overgeven aan die Macht die je niet begrijpt, maar die wel van je houdt…

Dat levert vaak een verassende kijk op, of een ongedacht vergezicht... Dus laat de kerk maar een beetje in dat grijze gebied, we weten niet alles, en dat is goed!

Zo is grijs in kerk en geloof dus geen probleem... En in de maatschappij valt het volgens mij ook wel een beetje mee. Want als al die grijze koppies, al die ouderen, al die senioren, die vaak zo druk zijn met vrijwilligerswerk op allerlei gebied, als ze daarmee stante pede zouden stoppen, hebben we een groot probleem... Dan valt onze samenleving in een diep en donker zwart gat...

Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: omroep@gld.nl. Of stuur ons direct een WhatsApp-bericht: 06 - 220 543 52