'Chickfriend gebruikte 2 illegale middelen en had al eerder moeten opvallen'

Het verboden middel Dega 16 stond wél op werkbonnen van pluimveehouders in tegenstelling tot fipronil dat er doorheen werd gemengd maar niet op het etiket stond. Controlerende instanties hadden in de boekhouding van pluimveehouders dus kunnen zien dat ook Dega 16 werd gebruikt. Dan had er volgens boeren al een belletje moeten gaan rinkelen bij controleurs omdat dit middel ook verboden is. 

Pluimveehouder: 'Tijdens controles van IKB-ei en Skal is het bijzonder dat nooit opgevallen is dat het bedrijf Chickfriend Dega 16 gebruikte, dat middel is niet toegestaan. Er had een belletje moeten gaan rinkelen.'

Pluimveehouder: 'Controleurs van Skal, een controle instantie binnen de eierketen die biologische pluimveehouders controleert, gaven zelfs aan dat het biologische product, Dega 16 was toegestaan zo heb ik het begrepen.'

Een anonieme tipgever liet november 2016 de NVWA weten dat fipronil werd toegevoegd aan Dega 16 en dat dit mengsel foutief werd gebruikt, hierdoor is de overheid er achter gekomen. De sector werd via een Kamerbrief begin augustus 2017 hierover geïnformeerd. Toen waren al meer dan 200 pluimveebedrijven geblokkeerd. Voor Bureau Risicobeoorderling en Onderzoek (BuRO) van de NVWA was er geen aanleiding om te denken dat fripronil ook in de eieren terecht kon komen. De afdeling schat risico’s in voor de volksgezondheid en heeft geen verder onderzoek gedaan, noch de sector (en private controlerende instanties) geïnformeerd, maar een strafrechtelijk onderzoek laten starten. Verder werd eerder al bekend dat medewerkers van Chickfriend, ook niet de benodigde papieren op zak hadden.

Vorig jaar zomer ontstond de fipronil-affaire, het giftige middel fipronil kwam na een behandeling tegen bloedluis uitgevoerd door Chickfriend in de stal, in de kip en in de eieren terecht. Pluimveehouders huurden het bedrijf in, ze kregen vervolgens te horen dat er gebruik werd gemaakt van een biologisch middel. Volgens de productsamenstelling bevatte het ook alleen natuurlijke ingrediënten. Boeren verklaren dat verzwegen werd dat er fipronil in zat.  Pluimveehouders dachten dat Dega 16 destijds was toegestaan, omdat het middel een natuurlijk product is. 

Ctgb: Dega 16 is een biologisch middel maar verboden

Het gehele middel, Dega 16 met daarin fipronil gemengd, dat door Chickfriend werd gebruikt bij het bestrijden van bloedluis, was en is nog steeds verboden. Volgens een woordvoerder van het college voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) was en is dus niet alléén fipronil verboden ook het biologische middel Dega 16 is nog steeds niet toegelaten:

' ieder middel dat op de markt gebracht wordt met een biocidenclaim – het doden van organismen – moet door het Ctgb zijn toegelaten voordat het gebruikt en/of verhandeld mag worden. Het doet er dan niet toe of de herkomst van het middel chemisch, ‘ natuurlijk’  of wat dan ook is. Dat geldt ook voor Dega 16 en dat was en is niet door ons toegelaten.

Pluimveehouder 'Dega 16 dat is toch een natuurproduct..dus we gingen ervan uit dat goed was'

Bij de start van de fipronil-crisis hadden getroffen pluimveehouders het veelvuldig over een biologisch middel dat de stallen in werd gespoten door Chickfriend. Het rook naar menthol werd gezegd. Het wordt door de boeren gezien als een onschuldig middel met natuurlijk ingrediënten. In het product Dega 16 zitten inderdaad natuurlijke bestanddelen: etherische oliën, menthol en eucalyptus.

Getroffen pluimveehouders zeggen niet te weten dat Dega 16 ook verboden is. Ze zeggen ook dat pas na de fipronil-affaire er kritischer wordt gekeken naar alle middelen die worden gebruikt in de stal. Voorheen werd gedacht, je haalt een bedrijf in huis met certificaten, in dit geval Chickfriend (IKB-ei certificaat, dat had zusterbedrijf Chickclean maar niet Chickfriend, wel reden ze met bus met certificaat rond) , dan zal het wel goed zijn, dan is alles al gecontroleerd.

Skal : Natuurlijke plantenextracten zijn wél toegestaan

Biologische pluimveehouders worden gecontroleerd door Skal, een bio-controle instantie. Skal geeft aan dat ze niets over het hoofd hebben gezien. De controleur geeft aan dat natuurlijke plantenextracten wél zijn toegestaan bij het reinigen van een biologische stal. Maar mag dus niet worden ingezet bij het bestrijden van bloedluis. Een woordvoerder van Skal hierover:

Bio-controleur: Dega 16 mag wel als reinigingsmiddel niet als insectenbestrijdingsmiddel

Skal geeft dus aan dat Dega 16 mag bij reiniging van de stal maar niet bij het bestrijden van bloedluis. Zo kan het zijn dat er verwarring is ontstaan over het middel bij pluimveehouders en is er nooit ingegrepen op het gebruik van het verboden middel Dega 16. Dat betekent dat zowel de Nederlandse Voedsel -en Warenautoriteit, als de toezichthoudende partijen in de eiersector (IKB-ei en Skal) mogelijk over het hoofd hebben gezien dat het biologische middel Dega 16 ook niet gebruikt mocht worden. Dat kon omdat het middel niet alleen als bestrijdingsmiddel werd ingezet, maar ook als reinigingsmiddel. Voor die laatste toepassing mocht het middel wél worden gebruikt, waardoor het voor pluimveehouders (en controlerende instanties) een grijs gebied was, waarin zij te goeder trouw handelden, maar met helaas met grote gevolgen.

NVP: Geen controle bij aanpak van bloedluis

De eiersector erkent zelf al dat het controle-systeem niet waterdicht was. Eerder al liet Hennie de Haan, voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders weten dat  de aanpak van bloedluis niet werd gecontroleerd. Het viel niet onder het protocol van controle instanties binnen de eiersector, IKB-ei. 'Ongediertebestrijding van ratten en muizen wel, maar bloedluisbestrijding niet, want dat is insectenbestrijding' aldus de Haan. Er wordt nu hard gewerkt aan een witte lijst van middelen die mogen worden toegepast op een pluimveebedrijf, waaronder alle vormen van plaagdierbestrijding. Ook in een onlangs verschenen rapport van een werkgroep, waarin de overheid, bedrijven uit de eiersector en de NVWA zitten, staat dat op pagina tien in beschreven. Hier leest u het volledige dossier.Ook in een onlangs verschenen rapport van een werkgroep, waarin de overheid, bedrijven uit de eiersector en de NVWA zitten, staat dat op pagina tien in beschreven. Hier leest u dat.Een van de aanbevelingen in dat rapport is ook om vanaf nu bloedluisbestrijding wél te gaan controleren.

Vandaag is er in de Tweede Kamer een debat over voedselveiligheid daar zal ook de fipronil-affaire worden besproken. Eind juni komt de commissie Sorgdrager met haar rapport over de gehele fipronil-affaire.Het ministerie en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit gaan pas na de presentatie van dat rapport een reactie.

Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: omroep@gld.nl. Of stuur ons direct een WhatsApp-bericht: 06 - 220 543 52