Nieuws

Ouders wachten machteloos op jeugdhulp

ARNHEM - Kinderen die in een crisis terechtkomen, schooluitval en gezinnen die onder grote druk staan. Dat is het gevolg van de lange wachtlijsten bij de jeugd-ggz. Het landelijk platform voor psychische gezondheid MIND en tevens steunpunt voor ouders en kinderen wil dat gemeenten een breekijzer in gaan zetten bij schrijnende situaties.
'Er moet bij elke gemeente een punt komen waar je aan kunt geven dat je snel hulp nodig hebt. Bij crisissituaties zijn er faciliteiten, maar bij andere spoedhulp is ook een snelle interventie nodig. Als iemand niet naar school durft door angsten, moet daar snel wat aan gedaan kunnen worden. Dat is ook spoedhulp. Wij vinden dat hier bij elke gemeente een loket voor moet zijn. Er moet iemand bij de gemeente zijn die iets kan doorbreken in een proces. Die de koe bij de hoorns vat en actie onderneemt als dit nodig is.'

'Als je aan de beurt bent, begint het pas'

MIND merkt dat ouders machteloos zijn. Omroep Gelderland sprak met ouders die anoniem hun ervaring willen delen. Hun kind stond twee maanden op de wachtlijst bij het centrum voor jeugd- en kinderpsychiatrie Karakter. Ze kwamen erachter dat na de eerste wachtlijst het wachten pas echt begon.  
'Als je aan beurt bent, begint het pas. We zijn in september begonnen en we zijn nog niet verder gekomen dan de diagnose. De wachttijden tussen de afspraken zijn lang. De receptionist is je beste vriend, want je moet er telkens weer zelf achteraan bellen om het proces toch proberen te versnellen.'

10 maanden wachten op behandeling

'Het is een machteloos gevoel. Minder mondige mensen zullen waarschijnlijk nog langer wachten. Drie maanden na de diagnose kan de behandeling na een paar keer afzeggen nu waarschijnlijk doorgaan.'  
De eerste behandeling kan dan dus tien maanden na de eerste aanmelding van start gaan. Karakter erkent dat de situatie onwenselijk is. 'Je hebt altijd te maken met interne wachtlijsten. De ene behandeling gaat sneller dan de andere. Het ligt er ook aan hoeveel cliënten er in behandeling zijn bij een behandelaar', zegt Saskia van Dongen, directeur Regio Gelderland. 

'Wachtlijsten lopen op'

Volgens de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) lopen de wachtlijsten nog steeds op en heb je ook een probleem als je na de behandeling opnieuw zorg nodig hebt. 'Als je uit de zorg bent en een terugval hebt, kom je vaak weer opnieuw op die wachtlijst terecht. De problematiek wordt dan alleen maar erger en dan heb je weer zwaardere zorg nodig', zegt woordvoerder Joli Luijckx.
Zorgaanbieders houden ouders via hun website op de hoogte van de actuele wachttijden. Omroep Gelderland vergeleek de wachtlijsten van een aantal Gelderse instellingen met elkaar. Daaruit blijkt dat de wachttijden voor het eerste gesprek in Arnhem enorm verschillen. 
Wachttijden jeugd-ggz Arnhem:
Karakter:             2-42 weken
Melody Psycare:    28 weken
Max Ernst:             12 weken
Pro Persona:           8 weken
Dokter Bosman:      2 weken 

Hoe is dat verschil te verklaren?

Volgens Karakter kunnen de wachttijden per periode verschillen. 'Er zijn op dit moment heel veel patiënten uit het midden van Gelderland. Als andere zorgaanbieders nu een kortere wachttijd hebben dan wij, zullen veel ouders naar die instellingen gaan. En dan zul je zien dat daar de wachtlijsten weer op gaan lopen. De wachttijden verschillen per periode per zorginstelling.'

'Budget en griepgolf oorzaak lange wachtlijst'

De andere instellingen erkennen dat de wachttijden kunnen variëren. Volgens Karakter ontstaan de wachtlijsten onder andere door het budget dat gemeenten beschikbaar hebben voor de jeugdhulp. Daarnaast bepaalt het aantal kinderen en jongeren dat al in behandeling is de wachttijd, net als beschikbaar personeel. Ook de huidige griepgolf is een reden dat de wachttijden zijn opgelopen. 
Opvallend is dat de beperkte budgetten van gemeenten niet bij alle zorgaanbieders de oorzaak zijn van de wachtlijsten. 'Onze wachttijd is acht weken ongeveer en die wachttijd heeft niets te maken met de budgetten van de gemeente. Die ontstaat bij ons vooral omdat wij toestemming moeten hebben van beide ouders', zegt Mark Verbraak, klinisch psycholoog en hoofd zorgprogramma jeugd van Pro Persona.
'Een wijkteam kan naar ons doorverwijzen, maar voordat wij aan de slag kunnen, hebben wij de toestemming van de betrokken ouders nodig. Daarin houden wij ons aan de wet en regelgeving. Die toestemming van ouders kan soms langer duren. Zeker als het om gescheiden ouders gaat en met ouders die met een vechtscheiding te maken hebben is het soms nog ingewikkelder.'

'Geen verklaring voor de wachttijd'

Dokter Bosman houdt de wachtlijst kort door vooraf intensief te screenen. 'Hierdoor weten we ook meteen of ouders en kinderen bij ons op de goede plek zijn', zegt directeur Michiel Bosman. 
Directeur Fabian Jacobs van zorgaanbieder Max Ernst heeft helemaal geen verklaring voor de wachttijden. 'Wachttijden wisselen. De actuele wachttijd is niet ontstaan door beperkingen in het beschikbare budget dat we krijgen van de gemeente. Op dit moment is het een samenspel tussen vraag en aanbod.'
Lees hier de uitgebreidere reactie van de GGZ-instellingen.

Wat doen gemeenten aan de wachtlijsten?

Volgens de gemeente Nijmegen moeten instellingen verantwoord wachtlijstbeheer toepassen. 'Dat betekent dat ze spoed en crisis voor laten gaan. Dat betekent daarnaast dat ze actie ondernemen en ons op de hoogte brengen als ze moeilijk een oplossing kunnen vinden. Wij gaan dan in overleg met de partijen die nog wel ruimte hebben. Dit is niet nieuw. Ook in voorgaande jaren gaan aanbieders onderling in overleg over het overnemen van cliënten op de wachtlijsten en over het plaatsen van kinderen in een jeugdhulpinstelling met verblijf', aldus de woordvoerder van de gemeente Nijmegen. 
De gemeente Arnhem spreekt liever niet over wachtlijsten, maar over wachttijden. 'Wachtlijsten suggereren statische lijsten, waarop inwoners automatisch in de juiste volgorde doorschuiven totdat zij aan de beurt zijn. Zo werkt het niet. Wachttijden geven de aanbieders de mogelijkheid om de instroom te geleiden en de spoedeisende gevallen voorrang te geven. Wachttijden in de zorg zijn algemeen gebruikelijk en zijn niet altijd een groot probleem. Waar sociale wijkteams of andere verwijzers constateren dat de inzet van jeugdzorg urgent is of als de veiligheid van het kind op het spel staat, dan wordt de gewenste jeugdzorg snel ingezet', aldus het college van B&W.
Lees hier de antwoorden van het Arnhems college op vragen van raadsleden over de wachtlijsten.
Lees hier ons zorgdossier
Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: omroep@gld.nl