Nieuws

Accountantscontrole kleine zorgbedrijven wassen neus

De jaarrekening van zorgaanbieder Stichting Job Lanceer die door de gemeente Tiel beschuldigd wordt van fraude, is sinds de oprichting van Job Lanceer niet gecontroleerd. Dit is mogelijk doordat dit volgens de wet niet verplicht is. © Pexels
TIEL - De jaarrekening van zorgaanbieder Stichting Job Lanceer die door de gemeente Tiel beschuldigd wordt van fraude, is sinds de oprichting van Job Lanceer niet gecontroleerd. Dit is mogelijk doordat dit volgens de wet niet verplicht is.
Als een kleine zorginstelling minder dan tien personeelsleden heeft en een omzet heeft van minder dan 700.000 euro, dan volstaat een zogenoemde samenstellingsverklaring. En als je alleen zorg biedt die betaald wordt met een persoonsgebonden budget, hoef je helemaal geen accountantsverklaring in te leveren.
Dit is het geval bij Job Lanceer en vergelijkbare kleine zorgbedrijven. Job Lanceer betaalt de accountant jaarlijks 10.000 euro voor een zogenoemde samenstellingsverklaring die als conclusie heeft:
'Wij hebben geen controle- of beoordelingswerkzaamheden uitgevoerd die ons in staat stellen om een oordeel te geven of een conclusie te trekken met betrekking tot de getrouwheid van de jaarrekening.'
Maar ook bij grotere zorgbedrijven met minder dan 50 werknemers en een maximumomzet van 12 miljoen euro hoeven accountants maar een beperkte mate van zekerheid te bieden middels een beoordelingsverklaring.
'Bij een beoordelingsverklaring wordt wel wat onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid van de cijfers, maar niet zoveel als bij een controleverklaring. Maar zelfs een controleverklaring geeft geen 100 procent zekerheid, al wordt het wel vaak zo geïnterpreteerd. Zeker in de publieke opinie, maar dat is onterecht', stelt Jeroen Suijs, hoogleraar Financial Accounting aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Onderzoek jaarrekening

Omroep Gelderland bestudeerde samen met Suijs en hoogleraar Harrie Verbon van Tilburg University (Openbare Financiën) de jaarrekeningen van Job Lanceer.
Job Lanceer begeleidt psychiatrische cliënten en licht verstandelijk beperkten bij zelfstandig wonen. De cliënten kunnen dagbesteding krijgen door te sleutelen bij de tweedehands brommerzaak van Cok van den Heuvel, oprichter en voorzitter van Stichting Job Lanceer. Onlangs besloot de gemeente Tiel te stoppen met het betalen van zorg aan Job Lanceer.
Dit naar aanleiding van een rapport van de inspectie Wmo Gelderland-Zuid. Hieruit blijkt dat de inspectie ernstige zorgen heeft over de begeleiding en er zou mogelijk sprake zijn van fraude. Het Openbaar Ministerie doet op dit moment onderzoek naar mogelijke zorgfraude.

Vraagtekens bij verantwoording

De jaarrekeningen van Stichting Job Lanceer roepen meerdere vraagtekens op. 
  • Waarom staat het salaris van de oprichter en voorzitter van Stichting Job Lanceer niet in de jaarrekening vermeld? Volgens voorzitter Cok van den Heuvel krijgt hij zelf geen salaris. Daarom heeft de accountant de medewerker met het hoogste salaris aangemeld voor de Wet Normering Topinkomens: 54.000 euro, bijna de helft van wat maximaal aan een bestuurder betaald zou mogen worden in het geval van Job Lanceer.
  • Hoe kan het dat Van den Heuvel geen salaris krijgt? Volgens de accountant gaat het geld dat verdiend wordt aan de dagbesteding naar de brommerwerkplaats, CH Classics B.V. Dit is het bedrijf van Cok van den Heuvel. Hoeveel geld er naar dit bedrijf overgeschreven wordt is niet bekend en wil de accountant bij navraag niet vertellen. Ook is niet duidelijk waar CH Classics het zorggeld aan besteedt en of er via dat bedrijf wel salaris wordt uitgekeerd en hoeveel. 
Job Lanceer heeft een WTZi-erkenning. De Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) regelt de toelating van zorgbedrijven die zorg willen bieden via de Zorgverzekeringswet en de Wet Langdurige Zorg. De wet verplicht zorgaanbieders transparant te zijn over de bestede zorggelden. Jaarlijks moeten bedrijven hun jaarrekening verantwoorden en in het kader van de Wet Normering Topinkomens (WNT) is het verplicht om het betaalde salaris te verantwoorden.
De WTZi-erkenning van de zorginstelling staat op naam van Stichting Job Lanceer, maar de geleverde dagbesteding wordt dus geleverd via CH Classics B.V. Dit bedrijf hoeft geen financiële verantwoording af te leggen, omdat deze B.V. geen WTZi-erkenning nodig heeft.
Deze jaarrekening is ook niet openbaar, waardoor niet inzichtelijk is waar het zorggeld uiteindelijk aan wordt besteed. En hierdoor hoeft het salaris ook niet te voldoen aan het maximum van de Wet Normering Topinkomens. Uit onderzoek van het Financieele Dagblad bleek onlangs dat deze bv-constructie op grote schaal wordt gebruikt door zorgbedrijven.

Onduidelijke jaarrekening

De ingeleverde jaarrekening van Job Lanceer biedt weinig transparantie over de besteding van het zorggeld.

2015

In 2015 heeft de stichting een omzet van zo'n 500.000 euro. Er is dat jaar gemiddeld 1 werknemer in dienst en deze verdient 45.000 euro. 'Terwijl er 300.000 euro aan begeleiding zou zijn besteed aan zo'n 25 cliënten. De vraag is hoe 1 werknemer 24-uurszorg kan leveren aan deze cliënten. Dat is niet te achterhalen via de jaarrekening. Kennelijk heeft de directeur van Job Lanceer een manier gevonden om de cliënten te begeleiden, maar of die in overeenstemming is met de zorgafspraken wordt niet verantwoord', oordeelt hoogleraar Harrie Verbon van Tilburg University na het bestuderen van de jaarrekeningen.

2016

In 2016 heeft Job Lanceer 6 werknemers en een omzet van bijna 700.000 euro. Hiervan wordt 560.000 euro direct aan cliënten besteed. Maar van een groot deel van dit bedrag is niet duidelijk hoeveel geld waar precies aan besteed is. Volgens hoogleraar Suijs is het opmerkelijk dat er ondanks een groei van zorginkomsten, gemiddeld 40 procent van dit extra geld niet aan zorg wordt besteed, maar aan overige kosten. 'Job Lanceer lijkt dus ook niet zo efficient georganiseerd te zijn.'
In de verantwoording geeft Job Lanceer verder aan lid te zijn van branche-organisatie Jeugdzorg Nederland. Dat blijkt bij navraag niet het geval te zijn. 
Waarom krijgen accountants geen grotere verantwoordelijkheden als het gaat om de besteding van zorggeld?
Hoogleraar Harrie Verbon
Hoogleraar Harrie Verbon: 'Ik vraag me echt af waarom de besteding van zorggeld niet goed wordt gecontroleerd. Het zorggeld verdwijnt volgens de accountant richting de bv van de eigenaar. Hiervan is de jaarrekening niet openbaar. Het is onduidelijk hoeveel er besteed is aan individuele begeleiding en groepsbegeleiding. De accountant bekijkt ook niet hoe het geld wordt besteed, want hij hoeft alleen maar een samenstellingsverklaring te maken. Waarom krijgen accountants geen grotere verantwoordelijkheden als het gaat om de besteding van zorggeld? Kleine zorgbedrijven maken de meeste winst, dus daar moet een veel strengere controle op komen.'
Volgens hoogleraar Suijs kunnen zorginstellingen door de huidige wetgeving de besteding van het zorggeld makkelijk verborgen houden voor het grote publiek. 'Niemand - dus ook toezichthouders als Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd of Nza - kan zo achterhalen of zorggeld ook feitelijk aan zorg besteed wordt of dat het in de zakken van iemand anders verdwijnt.' 
Om malafide zorginstellingen te identificeren vindt Suijs het noodzakelijk dat alle zorginstellingen die zorggelden van de overheid ontvangen een WTZi-toelating zouden moeten hebben. Ook als de zorg via de gemeente wordt geregeld.
Alle zorgbedrijven zouden volgens hem ook een volledig financieel jaarverslag bij de Kamer van Koophandel moeten deponeren. Inclusief winst- en verliesrekening, kasstroomoverzicht en toelichting. 'En zorginstellingen met een WTZi-toelating zouden alleen zorg mogen uitbesteden aan zorginstellingen die ook een WTZi-toelating hebben.' 

Crowdfunding

Door het ingrijpen van instanties is de afgelopen twee jaar bijna 200.000 euro aan zorggeld teruggevorderd van Job Lanceer. Maar Cok van den Heuvel heeft een creatieve oplossing bedacht om op een andere manier geld bij elkaar te sprokkelen. De vordering lijkt deels betaald te zijn met een crowdfundingsactie die het bedrijf heeft gehouden om het bedrijf 'verder te kunnen laten groeien'.
292 investeerders boden op deze manier een lening van 150.000 euro aan Job Lanceer. Deze lening wordt binnen drie jaar maandelijks afgelost. Van den Heuvel is hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de lening. Hij is eigenaar van het pand waar de stichting huist en op dit pand zou volgens de beschrijving van de crowdfundingsactie een overwaarde van 200.000 euro zitten. Dit wordt echter niet met documenten onderbouwd. 

Winst

Stichting Job Lanceer maakte in 2014 één euro winst, in 2015 22.000 euro en in 2016 was er een verlies van 40.000 euro. De afboeking van het negatieve eigen vermogen is met de opbrengst van de crowdfundingsactie gefinancierd.
Jaap Accountants & Adviseurs in Nieuwegein die de samenstellingsverklaringen heeft afgegeven wil, na overleg met de advocaat van Cok van den Heuvel, geen uitleg geven over de cijfers. In het kader van de lopende strafzaak wil de advocaat niet op de bevindingen van Omroep Gelderland ingaan. Wel heeft de advocaat een korte verklaring gegeven:
'De strafrechtelijke vervolging ervaart Cok als een mes in zijn rug. Deze is onterecht. Het podium om deze verdenkingen te bestrijden bevindt zich echter in het Paleis van Justitie, en niet in de media. Cok zal in het kader van zijn strafzaak op enig moment alles uitleggen. Wel wil ik namens Cok van den Heuvel stellen dat hij zich de afgelopen jaren met hart en ziel dag en nacht heeft ingespannen voor alle patiënten/cliënten die onder zijn zorg vielen of anderen die hem om hulp vroegen.
Als niemand meer een helpende hand reikt, doet Cok dat wel. Nog steeds. Ook zonder dat daar enige vorm van vergoeding tegenover staat. Wij zullen ons uiterste inspannen om dat in de rechtszaal tot in de details uit te leggen. Zodat duidelijk wordt dat Cok van den Heuvel en Job Lanceer naar eer en geweten hebben gehandeld en niets verkeerds hebben gedaan.'

Wetswijziging

Er ligt inmiddels een wetsvoorstel om de Wet Toelating Zorginstellingen te vervangen. Oud-minister Edith Schippers heeft erkend dat de WTZi geen enkele garantie biedt wat betreft de kwaliteit van zorgverlening. 'Een groot deel van de instellingen wordt automatisch toegelaten. Voordat de zorgverlening wordt aangeboden, wordt dus niet van alle instellingen die een toelating moeten hebben, getoetst of er voldoende waarborgen aanwezig zijn voor een transparante en ordelijke bestuursstructuur en bedrijfsvoering. Daarbij geldt dat de toelatingseisen niet specifiek gericht zijn op de kwaliteit van de zorg.' 
Met de nieuwe Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) is het de bedoeling dat er een meldplicht komt en dat er een toelatingsvergunning wordt verstrekt, waardoor er meer waarborgen zouden zijn. Op dit moment komt het nog regelmatig voor dat bedrijven ondanks de verplichting jarenlang geen jaarrekening inleveren. Extra controle hierop zou hierin verandering moeten brengen.
Overigens gelden de huidige en nieuwe regels niet voor zorg die via de gemeente wordt geleverd: Wmo en Jeugdzorg. Dit terwijl uit onderzoek van Omroep Gelderland en hoogleraren Verbon en Suijs blijkt dat juist deze kleinere bedrijven de meeste winst maken. Volgens de hoogleraren zou de overheid 1 miljard euro kunnen besparen op een totaalbudget van 31 miljard euro zorggeld.

Zie ook:

Lees meer in ons zorgdossier
Wat zijn uw ervaringen met Job Lanceer? Laat het ons weten via omroep@gld.nl
Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: omroep@gld.nl