Vitens en gemeente touwtrekken om belasting, burger mag portemonnee trekken

Hoe kan dat? Gemeenten kunnen belasting heffen voor het gebruik van hun grond. Dat geldt voor horeca-ondernemers die in de zomer een terras uit willen stallen op de stoep, maar meestal niet voor bedrijven die kabels en leidingen door gemeentegrond hebben liggen.

Tot daar enkele jaren terug verandering in kwam.

Tientallen jaren geleden, toen de watervoorziening door de overheid uit handen werd gegeven, werd afgesproken dat de bedrijven die het overnamen in de toekomst niet belast zouden worden door gemeenten voor het gebruik van leidingen in hun grond.

Belastingen die geheven worden om hiervoor te betalen, heten precariobelasting. 

Eind 2013 besloot Voorst dat de afspraak niet meer van deze tijd is. Vanaf dat moment werd de precariobelasting alsnog aan Vitens geheven. Vitens was het daar niet mee eens. Afspraak is afspraak, vinden ze daar. Ook al is die afspraak tientallen jaren geleden gemaakt.

Sinds de invoering van de belasting, liggen de gemeente en Vitens in de clinch. Vitens-woordvoerder Sebastien Kraaijeveld vertelt dat het bedrijf in een rechtszaak tegen Voorst vervolgens verloor. 

De rechter besloot dat een regeling die geldt 'voor altijd' inderdaad achterhaald is, maar Vitens liet het er niet bij zitten en ging in hoger beroep. In de tussentijd betaalt het waterbedrijf al ruim twee jaar de precariobelasting. 

Omdat hoger beroep nog wel eens lang op zich kan laten wachten, besloot Vitens dat het zo genoeg is. Vanaf komend jaar berekent het de belasting met terugwerkende kracht door aan de gebruiker.

In totaal is een Voorstenaar volgend jaar 120 euro meer kwijt aan Vitens. Een gemiddelde jaarrekening voor water ligt ook rond dat bedrag - een stijging van 100 procent dus. De gemeente wil die kosten voor 2017 deels compenseren, maar daarmee is de verhoging niet van tafel. Waarom gebeurt dit? 

Wethouder Hans van der Sleen erkent dat zijn gemeente en Vitens een geschil hebben. Hij legt uit: 'Bedrijven gaan verschillend om met de heffing van belasting. Zo verdeelt Liander (verantwoordelijk voor gas en elektriciteit, red.) het onder alle gebruikers. Vitens doet dit per gemeente.' En juist dat maakt het bedrag voor de gebruiker een stuk hoger.

Alleen in 2017 betalen inwoners het bedrag van 120 euro, vanwege de naheffing. Waarschijnlijk krijgen zij daar dus compensatie voor. In de jaren die daarop volgen komt het bedrag op 70 euro extra per jaar. Van der Sleen zegt dat dit in principe zo blijft. 'Tenzij het met Voorst zo (financieel, red.) voor de wind gaat dat het niet meer hoeft.' 

Niet alleen het lange wachten op de uitspraak was reden voor Vitens om nu stappen te maken. Kraaijeveld legt uit: 'In Gelderland hebben 34 gemeenten een heffingsbedrag laten vastleggen. Alleen heffen ze die belasting nu niet. Maar als wij het hoger beroep óók verliezen, zet dat de deuren voor deze gemeenten natuurlijk wagenwijd open.' 

Er er is een sprankje 'hoop' voor de inwoners van Voorst en voor Vitens zelf, maar dat is voor de lange termijn. De Tweede Kamer heeft een wet klaarliggen om de precariobelasting af te schaffen. Kraaijeveld: 'Alleen zoals het er nu uitziet, krijgt een gemeente dan tien jaar de tijd om het af te bouwen. Dat is echt te lang.'

In het slechtste geval krijgt Voorst dus nog zeker tien jaar te maken met de verhoogde kosten. Maandagavond neemt de gemeenteraad een besluit over de compensatie voor volgend jaar.