Nieuws

'Bizar en kwalijk: justitie checkte niet alle feiten in asbestzaak Dodewaard'

DODEWAARD - Het Openbaar Ministerie is verrast dat bezoekers van een oude steenfabriek in Dodewaard niet weten dat hun gezondheid mogelijk in gevaar is gebracht door asbest. In een recente rechtszaak tegen twee beheerders van de fabriek ging de officier van justitie daar wel vanuit.

Justitie: ‘Mensen levenslang in angst’

‘Honderden argeloze mensen zijn door hun toedoen blootgesteld aan asbest. De mensen moeten nu leren leven met de angst voor wat er in de toekomst gebeuren gaat’, zo zei het Openbaar Ministerie tijdens de rechtszaak.
Uit onderzoek van Omroep Gelderland blijkt dat bezoekers vijf jaar na het bezoek van de beurs helemaal van niets weten en dus ook geen angst hebben. Zij vragen zich na het telefoontje van de omroep nu af of ze gevaar hebben gelopen.

'Officier moet zich baseren op feiten'

'Bizar en kwalijk', zegt Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid van de Radboud Universiteit in Nijmegen. 'Dit is echt ongebruikelijk. Een officier van justitie moet zich baseren op feiten en niet op aannames.'

Waar ging de rechtszaak over?

In de oude steenfabriek De Waalwaard, die inmiddels is gesloopt, werden in het verleden meerdere evenementen georganiseerd. Zo was er op 2 november 2011 de Versbeurs van groothandel Versunie waar ruim 400 mensen uit het hele land op afkwamen. De evenementen werden gehouden, terwijl bij de twee beheerders bekend was dat er asbestgevaar was.
De officier van justitie verwijt de twee verdachten dat ze willens en wetens bezoekers hebben blootgesteld aan asbest. De officier zei onder meer tijdens de rechtszaak: ‘De gezondheidsrisico’s waaraan deze mensen zijn blootgesteld bezorgen hen mogelijk levenslang angst dat zij een dodelijke asbestgerelateerde ziekten kunnen ontwikkelen.’
Het OM eiste vorige maand 18 maanden celstraf. De rechter legde uiteindelijk een werkstraf op van 240 en 180 uur. 

'OM zaait angst'

Volgens Helsloot zijn de twee beheerders van de fabriek inderdaad nalatig geweest en hadden ze de bezoekers van het evenement nooit bloot mogen stellen aan asbest. Maar hij trekt de rol die het OM in het proces heeft gespeeld in twijfel.
Volgens de hoogleraar heeft het Openbaar Ministerie ondeskundig gehandeld en is de officier niet goed geïnformeerd over asbest. Helsloot: 'Het OM zegt dat honderden argeloze mensen bezorgd zijn over hun gezondheid en leven met de angst voor wat er in de toekomst gaat gebeuren. Maar als deze mensen van niets weten, hoe kan de officier van justitie dan concluderen dat er honderden mensen in grote angst en onzekerheid verkeren?’
‘Het OM heeft niet nagedacht over het effect van deze uitspraken. Wat betekent dit voor de bezoekers die er zijn geweest als ze dit horen? Het zou logisch zijn geweest als het OM contact met ze had opgenomen.'

OM: ‘Wij hadden moeten controleren of bezoekers het wisten’

Justitie geeft inmiddels toe dat er in de communicatie naar bezoekers fouten zijn gemaakt. ‘Het OM vindt slachtoffers belangrijk. In elk strafrechtelijk onderzoek stellen wij ons de vraag of er slachtoffers zijn. We hebben destijds bij de aanvang van het onderzoek afspraken gemaakt met betrokken overheden dat zij eventuele slachtoffers zouden informeren over mogelijke risico’s.’
Justitie zegt dat de afspraken met onder meer de gemeente Neder-Betuwe schriftelijk zijn vastgelegd. Omroep Gelderland mocht die niet inzien. Het OM wijst er verder op dat de asbestzaak eerder in de publiciteit is geweest en dat er in het voorjaar van 2012 Kamervragen over de kwestie zijn gesteld.
‘Achteraf bezien lijkt het erop dat slachtoffers niet goed zijn ingelicht. We hadden dat moeten controleren voor de zitting’, zegt persofficier Renske Mackor van het OM. Het OM heeft de betrokken overheden nu alsnog gevraagd om bezoekers actief te benaderen.

Onmeetbaar risico

Helsloot vindt daarbij dat het OM niet goed is geïnformeerd over de gevaren van asbest. 'Als mensen daar een dag rond hebben gelopen dan is de kans heel erg klein dat ze daar iets aan overhouden. Een incidentele blootstelling van maximaal een dag is net zoveel risico als het roken van een pakje sigaretten.'
'Het is een onmeetbaar klein risico en daarmee zeker geen meetbaar ‘levensgevaar' voor hun gezondheid zoals het OM in de dagvaarding stelde. Als je de verdachten daarom vervolgt, moet je ook iemand die rook in je gezicht blaast vervolgen.'
Aansprakelijkheidsjurist mr. dr. Yvonne Waterman, gespecialiseerd in asbestzaken: 'Het is een veelvoorkomend verschijnsel dat de kennis over asbest bij het OM en rechters niet optimaal is. De kans dat bezoekers ziek worden als gevolg van de blootstelling is heel klein. Maar niet uitgesloten.'

OM: 'Maakt niet uit hoe groot risico was’

Justitie: ‘Wij kennen de mening van Helsloot’, zegt persofficier Mackor. ‘In de strafzaak speelde de discussie hoe groot het gevaar was geen rol. Je moet bewijzen dat er door verdachten een situatie is ontstaan waarin gevaar te duchten was.’
Volgens het OM was er een aanmerkelijke asbestvezelconcentratie in de lucht. ‘Hoe groot precies dat gevaar is, is voor de bewijsvoering niet relevant en ook niet de vraag of je er later ziek van wordt. Dat was dus geen onderwerp van strafrechtelijk onderzoek.’
Volgens Mackor heeft het Openbaar Ministerie geen angst willen zaaien. ‘Wij verwijten de verdachten dat zij mensen hebben blootgesteld aan asbest en daarmee aan het risico ziek te worden.’

Zie ook:

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!