'Pak kippenslachterijen harder aan; voedselveiligheid in geding'

Volgens voedselveiligheidsspecialist IJsbrand Velzeboer moet de NVWA vaker en hogere boetes uitdelen. 'De inspectie moet stoppen met tot in de eeuwigheid waarschuwen. Het is de vraag of het nieuwe handhavingsbeleid dat is ingezet daar verandering in brengt. Of de NVWA echt de tanden gaat laten zien zoals de minister heeft beloofd.'

Hij noemt de voedselveiligheidsrisico's bij de pluimveeverwerkingsbedrijven hoog. 'De kipverwerkende industrie kampt met incompetente medewerkers en gebrekkige naleving van de hygiëneregels. Kip is populair en is een massa-industrie geworden. Dit heeft tot gevolg dat wanneer er iets fout gaat, het ook goed fout gaat.'

'Waarschuwingen en overtredingen worden vaak niet aangepakt en niet serieus onderkend door de bedrijven.' Dat zegt Marcel Zwietering, hoogleraar Levensmiddelenmicrobiologie aan de Wageningen Universiteit.

Zwietering constateert dit, na het lezen van de inspectierapporten die Omroep Gelderland na een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob) in handen kreeg.

Aan de 20 onderzochte Gelderse bedrijven deelde de inspectie tussen 2010 en 2015, 84 officiële waarschuwingen uit en 30 boetes. De inspectie constateerde meer overtredingen, maar hiervoor werd geen waarschuwing of boete uitgedeeld.

Bij de helft van de bedrijven werd poep op de kip gevonden. Zwietering: 'Een keer een spetter poep op de kip, dat kan gebeuren.Je kunt niet alles voorkomen. Maar als dat aan de hand is, moet je wel actie ondernemen. Besmetting met Salmonella is natuurlijk nooit uit te sluiten, maar je moet de kans wel verkleinen. Bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Nu is er een cultuur van wegmoffelen en dat moet echt anders. De ogen sluiten is geen goede veiligheidscultuur.'

Microbioloog Rijkelt Beumer van de Wageningen Universiteit kan zich voorstellen dat het een opgave is voor bedrijven om aan alle regels te voldoen. 'Als bedrijf moet je veel controleren. Maar hoe doe je dat als er 10.000 kippen per uur geslacht worden? Het personeel is vaak minimaal geschoold en moet toch weten wat de regels zijn. Een lijnchef moet dat controleren. Het is te veel werk om dat goed te doen. Je kunt je voorstellen dat er daarom gesjoemeld wordt.'

Volgens Zwietering moeten bedrijven medewerkers op hun gedrag aanspreken. Zeker omdat er snel en veel geproduceerd wordt met alle risico's van dien. 'Je moet ze herhaaldelijk wijzen op de regels. Dat kost bedrijven veel moeite. Bedrijven denken op de korte termijn. Als kippenbedrijf hoef je geen merk te vertegenwoordigen, zoals FrieslandCampina of Coca Cola. Als dat wel zo was, zouden ze wel beter opletten, want consumentenvertrouwen is erg belangrijk.'

De NVWA zegt in een reactie dat de overtredingen inderdaad bekend zijn bij de inspectie. De NVWA geeft aan inmiddels volop bezig te zijn met het doorvoeren van verbeteringen.

'Het toezicht en de handhaving zijn inmiddels fors aangescherpt. Dit vertaalt zich onder meer al in een reductie van bezoedeld (vervuild, red.) pluimveevlees in de slachthuizen. Ook is met de aangepaste interventiestrategie een verbetering doorgevoerd in de uniforme handhaving: bij gelijksoortige overtredingen wordt op gelijke wijze gereageerd', zegt de woordvoerder van de NVWA.

Hoe welke overtreding nu wordt beboet en hoe hoog de boete is, wil de NVWA niet zeggen. De inspectie geeft verder aan dat de pluimveesector zelf verantwoordelijk is voor de manier van omgaan met het pluimvee en het pluimveevlees. Dit geldt ook voor de veiligheid en kwaliteit van het product.

Volgens de branchevereniging van de Nederlandse Pluimveeverwerkende Industrie (NEPLUVI) is er geen voedselveiligheidsprobleem bij de bedrijven. 'In vergelijking met andere landen werken wij op topniveau. Wij zijn als branche altijd bezig met verbeteringen. Bij slachterijen is dagelijks toezicht, dus de kans dat daar een keer wat gevonden wordt, is groter', zegt algemeen secretaris Peter Vesseur van NEPLUVI.

'Het onderzoek gaat over een periode van 6 jaar waarin zo'n miljard kippen zijn geslacht. Dat er dan een keer wat gevonden wordt, is niet uit te sluiten. Maar het is niet goed als er herhaaldelijk gewaarschuwd wordt. De zaken moeten goed op orde zijn.'

Vesseur zegt toe dat hij de uitkomsten van het onderzoek binnenkort in een overleg met kipbedrijven zal bespreken. Volgens hem is het belangrijk dat ook consumenten goed met kip omgaan. 'Kip is geen steriel product. Pluimvee heeft altijd bacteriën, daar waarschuwen we consumenten ook voor op het etiket.'

Lees hier de volledige reactie van NEPLUVI.

Lees hier hoe je als consument het risico op een besmetting kunt voorkomen.