Nieuws

Roodkapje: van slimme meid via dociel schaap naar bloeddorstige tante

Afbeelding Wikipedia
De Nijmeegse cultuurwetenschapper Folgert Karsdorp onderzocht 450 versies van het sprookje van Roodkapje voor zijn promotieonderzoek en kwam tot opvallende conclusies.Het meisje met het mandje dopte aanvankelijk haar eigen boontjes, werd afhankelijk van een vaderfiguur maar schuwt er later niet voor met grof geweld de boze wolf naar het hiernamaals te helpen.
NIJMEGEN - De Nijmeegse cultuurwetenschapper Folgert Karsdorp onderzocht 450 versies van het sprookje van Roodkapje voor zijn promotieonderzoek en kwam tot opvallende conclusies.Het meisje met het mandje dopte aanvankelijk haar eigen boontjes, werd afhankelijk van een vaderfiguur maar schuwt er later niet voor met grof geweld de boze wolf naar het hiernamaals te helpen.
Ga d'r maar aan staan: 450 versies van het sprookje over Roodkapje doorworstelen om te zien hoe het meisje met haar rode mutsje en mandje evolueerde.  ('ik had er wel 630 kunnen doornemen') 
Het is overbekend, het verhaal van het lieve en onschuldige meisje Roodkapje, dat die naam dankt aan haar rode hoofddeksel. Ze moet haar zieke oma in het bos een mandje eten brengen en wordt door haar moeder gewaarschuwd voor de gevaren die onderweg haar pad kunnen kunnen kruisen. De boze wolf, bijvoorbeeld. Maar luisteren? Ho maar! 

Perrault en Grimm

In de twee bekendste versies van het sprookje, verteld door de Fransman Perrault (1628-1703) en een dikke eeuw later de Duitse gebroeders Grimm worden oma en Roodkapje verslonden door de wolf, nadat Roodkapje in haar naïviteit de glad pratende wolf de weg naar het huisje van oma heeft gewezen.
Hij verslindt de oude vrouw en neemt haar plaats is. De daarop volgende dialoog met Roodkapje ('Oma wat heeft u een grote tanden') kan iedereen dromen.

Stoere jager

De gebroeders Grimm laten oma en Roodkapje redden door een stoere jager die de buik van het beest opensnijdt, de dames laat ontsnappen en de boel weer opvult met stenen.
Als de dorstige wolf zich in een waterput buigt, kantelen de stenen waarna de wolf in de put valt en verdrinkt. Blijft over de moraal: wie niet horen wil moet voelen. Perrault heeft minder compassie met Roodkapje: hij laat haar eindigen in de maag van de wolf. 

Verkrachting

Dames, pas op voor glad pratende tweebenige wolven, waarschuwt Perrault zijn lezerspubliek dat de suggestie wordt voorgehouden dat Roodkapje is verkracht. En daarmee is meteen duidelijk dat de Fransman een iets ouder publiek voor ogen heeft.
En er zijn meer versies die een duidelijke seksuele of op zijn minst daarnaar hintende component hebben. Het einde van de versie van de gebroeders Grimm heeft een meer op kinderen afgestemd happy end.

Lief en bloederig

Modernere versies van het verhaal tonen vaak een veel grimmiger beeld. Bijvoorbeeld in Japanse manga-strips en Amerika waar Little Red Riding Hood een volwassen, seksueel uitdagend en bloeddorstig schepsel is.
Karsdorp zelf wijst op de versie van Edward van de Vendel Rood, Rood, Roodkapje, waarin de hoofdpersoon zich graag omringt met alles wat rood is en de wolf eigenhandig doodt met een bijl. Een bloederige scene, aldus Karsdorp die deze Roodkapje niet graag zou tegenkomen in het bos.
Nee, dan liever de Roodkapje in het gelijknamige liedje van de Nederlandse band Pater Moeskroen uit 1991. Roodkapje moet weer uitkijken, voor de moderne gevaren in de grote stad:
'Let goed op de auto's
en de skateboards op de stoep
Dieven en verkrachters
en trap niet in de poep
Niet spelen met de lift
in grootmoeders flat
Er is pas iemand geplet'
Waarop het meisje verzucht:
'Ach moeder, ik zou graag
weer verhuizen uit de stad
Ik vond het vroeger fijner
in dat veilige gat
In het bos daar zat die wolf
Maar je wist wat je er aan had
De stad die ben ik zat'

Roodkapje en de tijdgeest

Roodkapje is een kind van haar tijd en wat haar overkomt wordt bepaald door de tijdgeest, zo ontdekte Karsdorp aan de hand van het vergelijken van zaken als uiterlijk, leeftijd, gezinssituatie en de inhoud van het mandje dat naar oma moet.
Dat bevatte over de jaren heen wel zo'n 100 verschillende artikelen zoals de versterkende fles wijn (later verantwoord bessensap) tot varkensreuzel aan toe. Cultuur en de mode van het moment; ze zijn allemaal van invloed geweest op het verhaal. Iedere tijd zijn eigen roodkapje.
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!