Nieuws

Bunker Diogenes in Deelen een toeristische trekpleister?

DEELEN - De bunker Diogenes in Schaarsbergen kan een grote toeristische trekpleister worden. Dat menen de leden van gedeputeerde staten van Gelderland. Daarom ligt deze week bij de provincie Gelderland een voorstel op tafel om onderzoek te doen naar de mogelijkheden voor de bunker. En kijkend naar de geschiedenis, liggen er verhalen genoeg.
Aan de buitenkant ziet Diogenes er uit als een bunker die prima dienst kan doen als decor voor een film. Tegenwoordig is het een opslagplaats die onder meer gebruikt wordt door het Nederlands Openluchtmuseum. Maar in de Tweede Wereldoorlog was het dé plek waar de luchtoorlog boven Nederland werd gecontroleerd door de Duitsers. 

Uniek erfgoed

De bunker ligt naast het voormalig vliegveld Deelen dat in de oorlog in handen was van de Duitsers. Velpenaar Willem Kleijn raakt niet uitgepraat over het vliegveld en de bunker. Hij is één van de drie officiële battle-guides in Nederland en geeft al tien jaar rondleidingen over 'Fliegerhorst Deelen'. In de Tweede Wereldoorlog een hypermodern Duits vliegveld dat met de bunker Diogenes het hart was van de Duitse luchtverdediging voor Nederland en het Ruhrgebied. 
Kleijn: 'Het bestaan van de bunker was voor de geallieerden en het verzet geen geheim, maar wat er in de bunker gebeurde was voor die tijd wel nieuw en daarom geheim.' De luchtoorlog was iets nieuws in de jaren veertig en daarom moesten de geallieerden en de Duitsers hiervoor allebei tactieken ontwikkelen. Toen de Britten ervoor kozen om 's nachts luchtaanvallen op Duitsland uit te voeren, moesten de Duitsers daarop een antwoord hebben. 
'De grote uitdaging was om ervoor te zorgen dat de Duitse jagers de Engelse bommenwerpers konden onderscheppen. Daarvoor is een speciale organisatie in het leven geroepen die 's nachts kon vliegen.' In de bunker werd op een groot scherm de posities van vijandelijke bommenwerpers geprojecteerd. Die informatie werd doorgegeven door radarstations en uitkijktorens verspreid over het land. De bunker had weer contact met de verschillende vliegvelden en Duitse jagers en gaf opdracht om naar een bepaalde positie te vliegen. 'De bedoeling was dat de jager de bommenwerper kon onderscheppen nog voordat hij zijn dodelijke lading kon afgooien.'  

Niet kapot te krijgen

Diogenes is in 1943 operationeel geworden. Toen operatie Market Garden begon in september 1944 is geprobeerd de bunker buiten bedrijf te stellen. De geallieerden mochten namelijk niet weten wat er gedaan werd. 'Ze hebben verschillende vliegtuigbommen laten ontploffen in het complex, maar de binnenmuren zijn 80 centimeter dik en hebben waarschijnlijk de grootste klap opgevangen. Wel heeft het interieur dagenlang gebrand', zegt Kleijn terwijl hij een paar inslagen op de muur aanwijst. 
Het is een groot complex en dat maakt het dus tot een uitdaging om een geschikte bestemming te vinden, staat in het voorstel van de provincie. Wat Kleijn betreft mag in Diogenes een museum komen. 'Nederland is vier jaar lang frontlinie geweest in die luchtoorlog. Ons land lag tussen Engeland en Duitsland in. Afgezien van wat kleine musea en particuliere collecties is er eigenlijk nergens een plek waar het grote verhaal wordt verteld. En dat is wel de grootste luchtslag in de wereldgeschiedenis', vertelt Kleijn terwijl hij het terrein laat zien. 'De oorspronkelijke staat van vliegveld Deelen en Diogenes zijn uniek in Europa. Ik zou het toejuichen als er een museum komt in Diogenes dat vertelt over die luchtoorlog.'
Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: omroep@gld.nl. Of stuur ons direct een WhatsApp-bericht: 06 - 220 543 52