Nieuws

Bewindvoerders willen dat zorgkantoren malafide zorgverleners aanpakken

Het is pgb-bewindvoerder Diny Tijssen uit Elst een doorn in het oog. Zorgverleners die zowel een woning bieden als zorg leveren aan cliënten met een pgb-budget. Ze is zelf de afgelopen jaren vaak negatief en dreigend bejegend door een aantal van deze zorgverleners.
ARNHEM - Het is pgb-bewindvoerder Diny Tijssen uit Elst een doorn in het oog. Zorgverleners die zowel een woning bieden als zorg leveren aan cliënten met een pgb-budget. Ze is zelf de afgelopen jaren vaak negatief en dreigend bejegend door een aantal van deze zorgverleners.
'Deze zorgverleners hebben allerlei trucjes om cliënten onder hun hoede te krijgen. Het gaat om kwetsbare cliënten die in het bezit zijn van hoge persoonsgebonden budgetten, van vaak meer dan 40.000 euro per jaar. Ik ben een kritische bewindvoerder en wil dat mijn cliënten voor de geleverde zorguren tekenen. Het komt regelmatig voor dat te veel uren in rekening worden gebracht.'
'Cliënten zijn vaak doodsbang. Als ze niet akkoord gaan met de facturen, zijn ze bang om hun woning te verliezen. De zorgverleners gaan dan tegen hun cliënten over de bewindvoerder mopperen en krijgen het voor elkaar om ons voor de rechter te dagen. Vaak staat er al een zelf geregelde bewindvoerder klaar die het stokje over wil nemen en die wellicht gemakkelijker meewerkt met het tekenen van facturen. Het is echt een drama.'

Bewindvoerders voor de rechter gedaagd

Tijssen stond de afgelopen jaren regelmatig voor de rechter. 'Er is  veel negativiteit verspreid over mijn bewindvoerderskantoor, omdat de zorgverleners hun zin niet kregen. Wij gaan niet zomaar akkoord met hun aanpak, omdat wij onze kwetsbare cliënten moeten beschermen. Het gaat om mensen die niet voor zichzelf kunnen of durven opkomen, zoals licht verstandelijk beperkten, psychiatrische patiënten en verslaafden. Ik wil dat er een einde komt aan de praktijken van deze kwaadwillende zorgverleners.'

Indicatie zó geregeld

'Het gaat niet alleen om kleinere zorgverleners, maar ook om grotere instellingen. Vaak gaan hoger opgeleiden weg bij deze instelling en beginnen ze voor zichzelf. Zo iemand krijgt via het oude bedrijf cliënten aangereikt. Ze werken ook in onderaannemerschap. Als grote instellingen te veel werk hebben, plaatsen ze de cliënten bij deze bedrijven. De zorgverleners kunnen zelf indicaties regelen. Een telefoontje naar het indicatie-orgaan CIZ is voldoende. Zonder cliënten gezien te hebben, kunnen ze daar een indicatie afgeven.'
Advocaat Henri Nijenhuis heeft Tijssen een aantal keren bijgestaan en deelt de ervaringen. 'De cliënten komen vaak uit detentie of zijn dakloos. Via een zorgverlener wordt een woning aangeboden en wordt een pgb geregeld. Het gaat vaak om moeilijkere mensen die een zwervend bestaan leiden. Zorgverleners vangen deze mensen op. Alles wordt aangevraagd buiten de bewindvoerder om. Tot de eigen bijdrages betaald moeten worden, dan komt de bewindvoerder erachter. Als de bewindvoerder niet betaalt, moet de cliënt uit de woning.' CIZ bevestigt dat een groot deel van de indicaties op afstand gebeurt.

'Spel wordt steeds harder gespeeld'

Hanneke Huurman, voorzitter van de branchevereniging voor bewindvoerders BPBI, bevestigt het verhaal van Tijssen en Nijenhuis. 'Het gebeurt regelmatig dat bewindvoerders bedreigd worden en curatoren ook. Ze worden door zorgverleners zo zwart gemaakt bij cliënten dat ze het contact willen verbreken. Dat doet iets met je bedrijfsnaam. Je wordt in de publiciteit zwart gemaakt. Dat kan lastige situaties opleveren. Als je als bewindvoerder er iets van zegt als de zorg niet of onvoldoende wordt geleverd, dan ben je vervelend. Als je bedreigd wordt, zijn ze erop uit om je via de rechter te ontslaan. Vaak staat een opvolgende bewindvoerder al klaar die waarschijnlijk onder één hoedje speelt met de zorgverlener.'
Huurman heeft het idee dat zorgverleners het steeds harder spelen en dat het steeds vaker voor komt. 'Wellicht door invoer van het trekkingsrecht. Hierdoor hebben zorgverleners namelijk minder touwtjes in handen om aan te trekken, omdat de budgethouders niet meer zelf uitbetalen. De betalingen gaan nu via de Sociale Verzekeringsbank en ook bewindvoerders controleren meer.'
De combinatie wonen en zorg is Huurman ook een doorn in het oog. 'Je bent als cliënt aan handen en voeten gebonden als je zowel huisvesting als zorg krijgt. Dit is geen wenselijke situatie, omdat het om belangenverstrengeling gaat. Als cliënt houd je je mond, omdat je de woning niet wilt verlaten.'

'Zorgkantoren laten klachten verdwijnen'

Tijssen meldde haar klachten over de pgb-problemen in 2009 bij de Tweede Kamer. En ook de zorgkantoren zijn al die jaren op de hoogte. Volgens advocaat Nijenhuis worden klachten niet adequaat opgepakt.
'Ik heb bij het zorgkantoor letterlijk fysiek een dossier overhandigd. Twee maanden later krijg ik te horen dat de papieren kwijt zijn. Ik heb twee zaken uitgebreid aan de kaak gesteld. Het ging over budgetten van 40.000 euro per jaar. De begeleiding die de cliënten hiervoor kregen, was niet meer dan één keer in de twee weken samen koffie drinken. Maar nooit meer iets over gehoord van het zorgkantoor. Zelfs niet als je het dossier fysiek aan een jurist van het zorgkantoor overhandigt, hoor je niets meer. De zorgkantoren zijn een soort Bermudadriehoek. Alles raakt er kwijt. Zelfs als iets aangetekend verstuurd wordt. Ze zijn goed in het laten verdwijnen van papieren. De cliënten zijn inmiddels alweer bij een andere bewindvoerder die minder kritisch is', aldus Nijenhuis.

Collega-zorgverlener ook bedreigd

Niet alleen bewindvoerders en cliënten, maar ook andere zorgverleners hebben last van malafide zorgverleners. Een zorgverlener die anoniem wil blijven, wordt bedreigd door een andere zorgverlener die op haar cliënten uit is. 'Ik heb dit gemeld bij de politie, maar ik durf geen aangifte te doen. Onze cliënten worden ook door de andere pgb-zorgverleners telefonisch lastiggevallen om over te stappen naar hen. Ze blijven bellen en cliënten geven bij mij aan dat ze daar niet van gediend zijn.'

Politie: geen cijfers bekend

In een reactie zegt de politie dat er geen overzicht is van cijfers rondom pgb-fraude en bedreigingen die hierover gaan. 'We komen het af en toe tegen en als het gebeurt dan vaak meerdere keren achter elkaar. Vaak is het een civiele zaak. Als er sprake is van een vooropgezet plan om de dienst niet te leveren met het oogmerk er voordeel bij te hebben, dan zou er sprake kunnen zijn van fraude. Neemt niet weg dat de schade nog steeds civiel moet worden verhaald.'
'Indien er sprake is van fraude zal de politie deze zaak gewoon serieus onderzoeken op de mogelijkheden. De officier van justitie bepaalt of er tot opsporing en vervolging wordt overgegaan', aldus de woordvoerder van de politie.

Inspectie SZW: steeds meer georganiseerde criminaliteit

De inspectie SZW houdt zich in overleg met het Openbaar Ministerie bezig met de opsporing van pgb-fraude. De inspectie kwam vorige week met een alarmerende brief: 'In toenemende mate lijken georganiseerde (crimininele) verbanden op systematische en grootschalige wijze te frauderen met zorggelden, met name pgb.' Ook de rol van de bewindvoerder is in de brief terug te vinden. 'Bewindvoerders controleren in de praktijk niet altijd of er daadwerkelijke zorg is geleverd.'
Ook stelt de inspectie dat de wet het nog steeds niet uitsluit dat een zorgverlener tegelijkertijd als curator zijn eigen zorgdeclaraties kan controleren en goedkeuren. De inspectie geeft aan onvoldoende capaciteit te hebben om alle zaken te onderzoeken. Jaarlijks komen ze toe aan het onderzoeken van tien grote zaken. Hierbij gaat het om pgb-fraude en zorgfraude in het algemeen. Staatssecretaris Van Rijn erkent het probleem en verdubbelt daarom vanaf 2016 het budget van de inspectie van 1,2 miljoen euro naar 2,4 miljoen. Vanaf voorjaar 2016 komt er ook een centraal meldpunt zorgfraude bij de Nederlandse Zorgautoriteit.

Fraudemeldpunt

Sinds 1 april bestaat er al wel een pgb-fraudemeldpunt. Deze is in het leven geroepen door een aantal particuliere onderzoeksbureaus. 460 klachten kwamen binnen en in 75 procent van de gevallen gingen die over zorgverleners.   
Esther Brinks, secretaris van de branchevereniging voor Particuliere Onderzoeksbureau's, vertelt welke problemen naar voren zijn gekomen: 'Dat cliënten door gebrek aan begeleiding aan hun lot overgelaten worden. Dat er meer uren gedeclareerd worden dan dat zorg is geleverd. Dat zien we veel. Ook huur die uit pgb betaald wordt, wat niet mag. Cliënten worden geronseld, zoals hangjongeren met een verslaving die in het park worden aangesproken. Bij azc's wordt ook geronseld. Ze worden verwend met huisvesting en andere dingen.'

Te hoge indicaties

'Ook zijn er problemen met de diagnoses. Deze kunnen twijfelachtig zijn. Wij hebben vermoedens dat indicaties aangedikt worden en dat het ophogen van indicaties door medewerking van artsen en psychologen mogelijk zijn. Cliënten moeten zelf uren controleren, maar doen dit niet en verder is het een probleem dat er zorgverleners zijn die beschikken over de inlogcodes van DigiD', aldus Brinks. 

'Gemeenten niet klaar voor controle'

De controle op de zorg schiet tekort en de bewindvoerders die de controle goed uit willen voeren worden hierin tegengewerkt door malafide zorgverleners. Gemeenten zijn sinds januari ook voor de controle op de besteding van persoonsgebonden budgetten verantwoordelijk. Maar de vraag is of gemeenten al klaar zijn voor deze rol. De branchevereniging Particuliere Onderzoeksbureaus denkt van niet.
'Bij een congres in oktober kwam duidelijk naar voren dat gemeenten niet weten hoe ze dat moeten controleren. Gemeenten denken traditioneel en leunen op de politie en op de Inspectie SZW, maar dat is vaak niet de oplossing. Wij bieden ons aan om gemeenten te helpen. Wij kunnen de informatie analyseren en in gesprek gaan met cliënten en informatie zoeken via andere kanalen.  Waar rook is, is vaak ook vuur', aldus Gerard Hoogland, voorzitter van de werkgroep Zorg van de branchevereniging.
Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: omroep@gld.nl