NVWA geeft openheid over risico's natriumnitriet in visworst van Foppen

De visverwerker gebruikte de verboden toevoeging sinds 2001. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit vernietigde bij de controle waar het middel aan werd getroffen wel de aanwezige partij visworst, maar haalde de producten niet terug uit de winkels terwijl natriumnitriet met vis mogelijk kankerverwekkend is. Onder druk van Omroep Gelderland maakt de NVWA nu de risico-analyse openbaar op basis waarvan het besluit de producten niet terug te halen, is genomen.

In de conclusie van de NVWA is te lezen dat de visworst is verwerkt in zalmsalades, maar deze kan ook verwerkt zijn in vissalade, tonijnsalade en zalmpaté of zalmmousse. Volgens de deskundigen is het risico op kanker verwaarloosbaar als je deze producten hebt gegeten.

De onderzoekers zijn ervan uit gegaan dat de grootste eter 105 gram visworst per dag kan hebben gegeten. En hierbij wordt gesteld dat dit waarschijnlijk een grote overschatting is van de werkelijke dagelijkse zalm- of visworstconsumptie in Nederland.

Als de grootste eter het hoogste percentage natriumnitriet heeft binnengekregen dan wordt volgens de onderzoekers de maximaal aanbevolen dagelijkse hoeveelheid niet overschreden. Omdat natriumnitriet ook in vleesproducten is verwerkt, kun je ook op die manier een hoeveelheid binnenkrijgen. Dan zou je de limiet wel kunnen overschrijden, maar dat kan ook als je veel vlees met natriumnitriet eet.

Omdat de combinatie met vis juist een risico zou zijn, is dat ook onderzocht. Omdat mensen niet iedere dag vis eten in combinatie met grote hoeveelheden nitraat- of nitriet, is het risico op kanker ook hier verwaarloosbaar volgens het rapport.

Theo de Kok, hoogleraar Toxicologie aan de Universiteit Maastricht heeft de risico-analyse bekeken en wil daar wel een kanttekening bij zetten. 'Ik onderschrijf de conclusie dat het risico laag is, maar het kan zijn dat iemand door een combinatie van het eten van nitriet-houdende vleeswaren, nitraatrijke groenten en vis ver boven de norm uitkomt. En dat risico mag je niet uitsluiten, wat nu wel gebeurt. Ik vind het vooral meten met twee maten; iets is wel of niet toelaatbaar vanuit volksgezondheid overwegingen maar niet de ene partij wel en de andere niet. Ik zou dat aan de consument niet uit kunnen leggen.'

'Het is zeker niet zo dat producenten nu kunnen denken dat het allemaal wel meevalt en dat ze nog wel wat nitriet erbij kunnen doen om de houdbaarheid van een product te verlengen. Het risico voor de lange termijn is gewoon moeilijk aan te tonen. Wij zijn in ieder geval samen met de vleesindustrie bezig om een natuurlijke vervanger te vinden voor natriumnitriet, omdat we er niet te veel van binnen moeten krijgen', zegt de Kok.

Waarom is het gebruik van natriumnitriet in combinatie met vis dan toch verboden? Deze combinatie kan leiden tot vorming van nitrosamines. 'Nitrosoamines zijn ingedeeld in de categorie 'waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens. En daarom is het verboden om dit middel als toevoeging te gebruiken. Wij zullen het dan ook niet toestaan als een fabrikant dit middel in combinatie met vis gebruikt', aldus de woordvoerder van de NVWA. Foppen is inmiddels gestopt met het gebruik van natriumnitriet en gebruikt inmiddels keukenzout als vervanger.

Visworst is niet als product te koop in de winkel. Het is een halffabrikaat dat is verwerkt in vissalades en zalmpaté- of mousse. Albert Heijn zegt geen visworst te hebben verkocht. Inkooporganisatie Superunie van onder andere Em-Té, Coöp, Plus, Jan Linders en Boni verkoopt net als Albert Heijn de gerookte zalmproducten en garnalen van Foppen, maar zegt ook geen visworst te hebben ingekocht. Jumbo verkoopt alleen maaltijdsalades waar zalm van Foppen in zit en onderzoekt nog of de winkel producten verkoopt waar visworst in verwerkt is.

Makro verkocht voorheen vis van Foppen, maar is daarmee gestopt. 'Wij verkopen geen vis meer van Foppen omdat hun producten niet meer voldeden aan de kwaliteitsnormen die wij voor onze visafdeling hebben bepaald. Makro werkt inmiddels samen met andere specialisten op het gebied van gerookte vissoorten', aldus de woordvoerder van Makro.

Meer informatie over het onderzoek naar Foppen leest u in een uitgebreid dossier op foppen.gld.nl