Nieuws

Visbedrijven zijn vies en letten onvoldoende op listeriabacterie

ARNHEM - Visbedrijven letten onvoldoende op een listeriabesmetting.
Dat blijkt uit inspectierapporten van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Omroep Gelderland legde via de Wet Openbaarheid van Bestuur, de WOB, beslag op boeterapporten van 15 visbedrijven. De uitkomsten van deze rapporten sluiten aan op de conclusie van minister Schippers: zij noemt het onacceptabel hoe visbedrijven functioneren. De listeriabacterie is vooral gevaarlijk voor oudere mensen, kinderen en zwangere vrouwen.
Vorige week bleek uit onderzoek dat in 2014 meer dan de helft van de visbedrijven code oranje kreeg. Deze bedrijven hebben de boel niet op orde en moeten fouten herstellen. Eén bedrijf, de Harderwijkse visverwerker Foppen maakte zoveel fouten dat het op rood is gezet. Foppen staat nu onder verscherpt toezicht, omdat het bedrijf volgens de minister bewust structureel de wet overtreedt.

Weinig tijd

Uit de stukken die Omroep Gelderland heeft, blijkt dat er de afgelopen jaren weinig tijd en mankracht beschikbaar was om hercontroles te doen. De NVWA gaf de afgelopen jaren vooral veel waarschuwingen zonder hieraan consequenties te verbinden. Uit de steekproef blijkt dat de NVWA de afgelopen vier jaar zo'n 90 waarschuwingen uitdeelde aan de 15 visbedrijven en 11 boetes. Tenminste 7 boetes hiervan gingen naar Foppen.

Boetes

Foppen kreeg onder meer boetes voor temperatuuroverschrijdingen, voor het in de handel brengen van met listeria besmette zalm en vier boetes voor haar aandeel in de de salmonellabesmetting in 2012. Andere visbedrijven kregen boetes voor een Norovirus bij oesters en voor verkoop van Listeriagevaarlijke produkten en het niet melden hiervan bij de inspectie. Verder werd een boete uitgedeeld voor het niet vermelden van het ingrediënt ei op het etiket en voor verkeerde etikettering: gekoelde zalm kreeg een etiket met een houdbaarheidsdatum van bevroren zalm.

Listeriabesmetting

Opvallend is dat uit onderzoek van Omroep Gelderland blijkt dat bedrijven regelmatig de hygiëneprocedures niet op orde hebben en dat ze weinig alert zijn op een listeriabesmetting. Een kwalijke zaak, vindt microbioloog Rijkelt Beumer: 'We weten dat listeria één van de micro-organismen is die zich in de vis kan nestelen. Als een vis gerookt is en dus lang houdbaar is dan heb je alle kans op listeria. Ouderen, zwangeren en mensen met een afwijking in het immuunsysteem kunnen er ziek van worden. Hersenvliesontsteking, bloedvergiftiging kunnen de gevolgen zijn. Je kunt er door overlijden. Goede hygiëne voorkomt die ellende.'

Bedreiging volksgezondheid

Minister Schippers zegt dat de volksgezondheid bij de visbedrijven die op oranje staan niet in het geding is. Beumer trekt dit in twijfel. 'Bij veel bedrijven is sprake van vuil. Vieze kleding, koelcellen die vies zijn, vis die in vieze tonnen zit. Dat hoort niet. De vuile plekken zijn het begin van de ellende. Dat moet je voorkomen.'
Uit de rapporten blijkt dat er bij één geval oud vuil zat op een van de injecteermachines van een visverwerker. Voedingsmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer noemt dat gevaarlijk. 'Elk zalmverwerkend bedrijf heeft zo'n injector. Als de injector één salmonellazalm injecteert dan zal alle volgende zalm ook besmet worden.'
Velzeboer ontdekte in de opgevraagde stukken van Omroep Gelderland ook fraude. 'Bij één bedrijf is een waterbinder gevonden, waardoor vis zwaarder gemaakt wordt met water. Als je dit als inspectie tegenkomt, moet je doorvragen.' Het bedrijf kreeg uiteindelijk een waarschuwing. De NVWA heeft niet onderzocht of de verwerker met water ingespoten vis heeft verkocht.

Advies voor de toekomst

Beumer vindt dat de politiek aan de slag moet. 'De politiek heeft de keuringsdienst bij het verkeerde ministerie ondergebracht, het ministerie van Economische Zaken. Het moet terug naar het ministerie van Volksgezondheid.' Ook worden er volgens Beumer te lichte boetes gegeven.' Als ik verkeerd parkeer, kost me dat 90 euro. Als ik een overtreding maak bij de productie van voedsel, krijg ik eerst een waarschuwing, niet eens een boete. Het moet strenger, want slordigheden kosten mensenlevens.'