Gemeenten te laat met plan tegen mensenhandel

Er wordt van de gemeenten verwacht een plan te maken voor het voorkomen, signaleren, aanpakken van mensenhandel en het zorg bieden aan slachtoffers. Het Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen sloten een akkoord om een aantal maatschappelijke problemen aan te pakken. Waaronder mensenhandel.

Juist nu alle gemeenten veel vluchtelingen opvangen, zou je verwachten dat het beleid voor mensenhandel urgenter is dan ooit. Maar dat lijkt niet het geval. Een aantal gemeenten is ‘ermee bezig’. De gemeente Zevenaar meldt dat zij een onderdeel van het beleid klaar heeft staan. “We zijn bezig met het vormgeven van het beleid.” De gemeente hoopt het beleid zo snel mogelijk rond te hebben, al laat een woordvoerder weten dat de gemeente ook zonder beleid al iets kan doen in de aanpak van mensenhandel. Doesburg heeft nog geen beleid, maar laat weten al wel bezig te zijn met het onderwerp op andere vlakken. Duiven en Westervoort gaan volgende maand het plan vaststellen.

Renkum en Arnhem zijn iets verder in het proces maar ook bij hen is het nog niet af. Volgens de gemeente Arnhem was het erg lastig om het plan te maken aangezien "je er zo weinig van weet". Slachtoffers zouden zichzelf namelijk vaak de schuld geven en niet snel naar de politie stappen. Die verborgenheid van de problematiek maakt het een lastig probleem, legt de gemeentewoordvoerder uit. "Slachtoffers voelen zich onterecht schuldig en medeplichtig. Er is een enorme dynamiek tussen het slachtoffer en de dader."

Ook het personeelstekort binnen de gemeente zou niet geholpen hebben om het plan tijdig van de grond te krijgen. Arnhem is er een jaar mee bezig geweest, tot het punt waar ze nu is. “Nu gaat het naar het college en vervolgens nog naar de raad”, legt de woordvoerder uit. Het Centrum voor criminaliteitspreventie en veiligheid (CCV) laat weten dat ze het wel begrijpen dat dit niet tot de hoogste prioriteit behoort binnen de gemeenten. “Als je met twee man en een paardenkop in een gemeente werkt, kan ik mij voorstellen dat je iets anders aan je hoofd hebt”, vertelt een woordvoerder van het Centrum.

In de gemeente Renkum is het de bedoeling dat het plan in februari wordt vastgesteld door het college. “Er kan nog van alles veranderen op het moment dat het in het college komt, dus dat is niet een kwestie van akkoord geven”, laat de woordvoerder weten.

Toch is er volgens het CCV geen sprake van onwil. “Het zit hem gewoon in de praktische dingen, het wordt niet op een presenteerblaadje aangeleverd en er zit best veel werk in om dit voor elkaar te krijgen.” Uiteindelijk wordt het doel wel bereikt volgens het centrum. “De laatste plooien moeten alleen nog even worden gladgestreken.”

Het is voor het CCV vooral belangrijk dat er bewustwording komt: “De gemeentes duiken er nu in, en dat is wat wij willen: dat ze bewust worden dat mensenhandel in elke gemeente kan voorkomen.”

Uit onderzoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is gebleken dat gemeenten het als ‘lastig’ ervaren om het beleid goed en sluitend te krijgen, omdat zij weinig van dit onderwerp afweten. Veel gemeenten zouden dan ook hulp bij samenwerkingspartners zoeken.

En dan komt het volgende ‘probleem': als het plan klaar is, kan het natuurlijk niet op een plank komen te liggen. Het is de bedoeling dat het beleid ook uitgevoerd wordt. Maar hebben gemeenten daar wel de tijd, mensen en middelen voor? De gemeente Arnhem laat weten daar een manager voor te hebben aangesteld. Zevenaar vindt het vooral belangrijk om het beleid 'goed sluitend' te krijgen. Het beleid heeft vertraging opgelopen door onder meer de corona-aanpak en de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Een deel van het beleid staat al bij de Liemerse gemeente: "Bij signalen schalen we op de juiste manier op, en proberen onze organisatie zo in te richten om een vervolg te kunnen geven."