Internationale architectuurprijs voor het Vrijheidsmuseum

Rob Torsing, partner bij architectenbureau ZJA: “Wij zijn bijzonder vereerd dat het Vrijheidsmuseum Groesbeek is onderscheiden met de Architecture MasterPrize. Het is de bekroning van een bijzonder project. Het Vrijheidsmuseum heeft een opvallende vorm en is een uiterst duurzaam gebouw met een optimaal binnenklimaat, zelfs bij extreme weersomstandigheden. Bovendien maakt de Shaded Dome efficiënt gebruik van materialen en technieken.”

De vorm van de Shaded Dome in Groesbeek is die van een langwerpige koepel van licht doek, verwijzend naar de parachutes die de lucht vulden tijdens Operatie Market Garden. Het gebouw, gesitueerd op een afgevlakte heuvel, is naar de vallei toe lichtjes opgetild en ingesneden, waardoor er een vanzelfsprekende entree ontstaat. Kantoren en depot zijn ondergronds gebouwd en door deze ingrepen biedt het restaurant zicht op de vallei vanwaar ooit de geallieerde divisies naar Duitsland vertrokken. De licht gekantelde Dome is, vanaf de weg gezien, wat achter op het plateau gepositioneerd. Zo ontstaat er ruimte voor evenementen in de buitenlucht en voor groen. De vloeiende vorm en het materiaalgebruik maakt dat het Vrijheidsmuseum past in het glooiende landschap met slingerende wegen en groene vergezichten.

"Wij zijn enorm trots op deze award, omdat de inhoud van het museum, net als de architectuur van het gebouw, vernieuwend en spraakmakend is", zo zegt Wiel Lenders, directeur van het Vrijheidsmuseum. "We vertellen voor jong en oud het grensoverschrijdende en multiperspectieve verhaal van Oorlog en Vrijheid zonder grenzen in samenhang met de geschiedenis van de 20e eeuw én de actualiteit.”

De Shaded Dome, geplaatst op een plint met deuren en ramen, bestaat uit een door luchtdruk gedragen hal, een netwerk van staalkabels en een van hightech doek gemaakte overkapping met een grote overspanning. De koepel bestaat uit een geïsoleerd binnendoek en een buitendoek, die met afstandhouders van elkaar gescheiden blijven.

Tijdens het opblazen van de hal komen deze zelf-richtende, afstandhouders overeind en zorgen voor een tussenruimte (spouw) waarin op natuurlijke wijze een luchtstroom ontstaat die de warmte van de zon snel en natuurlijk afvoert. Door de tweelaagse opbouw van binnen- en buitendoek, met een spouw van 50 cm breed daar tussenin, heeft de Shaded Dome aanmerkelijk minder energie nodig in vergelijking met bestaande tenten voor een comfortabel en gezond binnenklimaat.

Voor een relatief geringe bouwsom heeft het Vrijheidsmuseum een iconisch gebouw gekregen dat voldoet aan de hoge eisen die aan een museumklimaat gesteld worden. Een opvallende blikvanger in het groene, heuvelachtige landschap.